Boğa Piyasası Nedir? Ayı Piyasası Nedir?

Boğa piyasası ve ayı piyasası kavramları, finans dünyasında özellikle yatırım alanında piyasanın mevcut yönü (yani en güncel trendi) hakkında bilgi vermek için kullanılmaktadır. Piyasalarda şahit olunan art arda gerçekleşen bir dizi yukarı veya aşağı yönlü fiyat hareketlerini tanımlayan bu kavramlar mutlaka bilinmesi gereken bir yatırımcı jargonu olup, her iki piyasa türünün de kendine özgü fırsatları ve riskleri bulunmaktadır. Bu sebeple boğa ve ayı piyasalarını bilmek yatırımcıların potansiyel eğilimleri hakkında yorum yapıp isabetli kararlar almayı sağlayacaktır.

Boğa Piyasası Nedir? Boğa Piyasası Örnekleri Nelerdir?

📌 Boğa Piyasası Nedir: Varlık fiyatlarının ana trendinin yükselişe geçmesiyle karakterize edilen piyasa durumudur. Teknik olarak varlıkların piyasa değerinin son 52 hafta içindeki en yüksek değerlerinin %20 üzerine çıkmasıdır. Boğa piyasasında ekonomik büyüme hızı yüksek, işsizlik seviyesi düşük ve yatırımcı güveni yüksektir. Yatırımcıların ileriye yönelik olarak iyimser bir beklenti içine girmeleri nedeniyle risk alma eğilimleri de artış göstermektedir. Ayrıca yeni yatırımcılar piyasaya genelde bu dönemde girerler. En iyi boğa piyasası örnekleri şunlardır:

• II. Dünya Savaşı Sonrası: 2. Dünya Savaşı’ndan dünyanın iki süper gücünden birisi olarak çıkan ABD’de yaşanan hızlı büyüme sonucunda soğuk savaşa kadar boğa piyasası olmuştur.
• 1987 Sonrası: ABD hisse senedi piyasalarında ‘Kara Pazartesi’ olarak anılan çöküşün ardından 2000 yılındaki “dot.com” krizine kadarki sürede uzun süreli bir boğa piyasası hakim olmuştur.
• En Uzun Süreli Boğa Piyasası: 2009’da konut krizinin tetiklediği ayı piyasasının ardından ABD hisse senedi endeksleri o tarihten itibaren çok uzun süreli kesintisiz yükseliş trendine girmiştir.

Boğa Piyasası Ne Zaman Başlar? Boğa Piyasasında Ne Yapılır?

✅ Araştırmalara göre boğa piyasaları ayı piyasalarından çok daha uzundur. Artış beklentisi olan ve riskin daha düşük olduğu boğa piyasasında uzun pozisyon almak önerilmektedir.
✅ Talep gören ve fiyatı yükselen varlıklar yerine düşük fiyatlı varlıkları almak geliri arttırabilir.
✅ Boğa piyasası uzun soluklu olduğu için al sat yerine uzun vadeli yatırımlar önerilmektedir.
✅ Kâr edilen pozisyonlar kapatılıp, piyasa düştükçe ucuza alım yapılıp maliyet azaltılmalıdır.
✅ Portföyü çeşitlendirip riskleri dağıtmak, aşamalı işlem yapmak vb. stratejiler uygulanabilir.
✅ Meşhur manipülatif keriz silkeleme tekniklerinden olan boğa tuzağına dikkat edilmelidir.

Ayı Piyasası Nedir? Ayı Piyasası Örnekleri Nelerdir?

📌 Ayı Piyasası Nedir: Varlık fiyatlarının ana trendinin düşüşe geçmesiyle karakterize edilen piyasa durumudur. Teknik olarak varlıkların piyasa değerinin son 52 hafta içindeki en düşük değerlerinin %20 altına inmesidir. Ayı piyasasında yatırımcıların nasıl yatırım yapabileceğini bilememesinin ve hatta yatırım yapmaktan korkmasının sonucunda ekonomi yavaşlar ve işsizlik artar. Ayrıca yatırımcıların genel risk alma eğilimleri azalır ve pek çok yatırımcı piyasadan genelde bu dönemde ayrılır. Etkileri tüm dünyada hissedilen ayı piyasası örnekleri şunlardır:

• Büyük Buhran: ABD hisse senetleri piyasasında 1929 yılında yaşanan çöküş en uzun süreli ayı piyasasını başlatmış ve bunun etkileri uzun yıllar boyunca dünya piyasalarında hissedilmiştir.
• Dot.com Krizi: ABD’de teknoloji hisselerinin hızla değer kaybettiği dot.com balonu krizi, 1999 ile 2000 arasında binlerce teknoloji şirketinin iflasına ve birkaç yıllık ayı piyasasına yol açmıştır.
• Konut Piyasası Krizi: ABD’de yoğun olarak verilen fakat geri dönmeyen yüksek riskli konut kredilerinin 2008 yılında sebep olduğu kriz uzun süreli ayı piyasası hakimiyetine yol açmıştır.
(Ayrıca Bakınız: Ekonomik Kriz Nedir? [Sebepler, Sonuçlar…])

Ayı Piyasası Ne Zaman Başlar? Ayı Piyasasında Ne Yapılır?

✅ Ayı piyasaları daha kısa ve olumsuz olduğu için farklı ve özgün stratejiler uygulanmalıdır.
✅ Teknik analiz yardımıyla ilerlenmelidir ve fiyatların belli bir aralıkta seyrettiği yani boğa-ayı inatlaşması olan destek ve direnç bölgelerinde maksimum fayda sağlanmaya çalışılmalıdır.
✅ Uzun vadeli yatırımlar önerilmekle beraber açığa satış stratejisi başarılı sonuçlar verebilir.
✅ Kâr edilen pozisyonlar kapatılıp, piyasa düştükçe ucuza alım yapılıp maliyet azaltılmalıdır.
✅ Portföyü çeşitlendirip riskleri dağıtmak, aşamalı işlem yapmak vb. stratejiler uygulanabilir.
✅ Meşhur manipülatif keriz silkeleme tekniklerinden olan ayı tuzağına dikkat edilmelidir.

Boğa ve Ayı Piyasalarında Nelere Dikkat Edilmelidir? [Dow Teorisi]

Fiyat hareketlerinin analiz edildiği ve günümüzdeki teknik analizlerin temelini oluşturan Dow Teorisine göre piyasalarda yükseliş, düşüş ve düzeltme olmak üzere 3 çeşit trend vardır. Bu ana trendler ise birikim, genelleşme ve aşırı hareketler olmak üzere üç safhadan oluşur. Bu trendlerde deneyimli yatırımcılar genellikle piyasada işlem yapan çoğunluğun ters yönünde pozisyon alırlar. Varlık fiyatları açılanan bilgileri yansıttığı için yatırımdan para kazanmanın tek yolu teknik analizden faydalanmaktır. Çünkü güçlü ve varlıklı ‘balinalar‘ fırsat kollamaktadır. (1)

Ayrıca endeksler birbirleriyle uyumlu hareket etmelidir ve trendler hacimlerle uyumlu olmalıdır. Öyle ki piyasadaki mevcut trendin sonlandığını gösteren bir işaret olmadığı sürece ana trend devam ediyor demektir. Destek ve direnç noktaları, fiyat değişimleri, trend çizgileri, hareketli ortalama gibi teknik analiz araçları ana trendde yön değişimi sinyalini tespit etmek için kullanılmaktadır. (1) En önemlisi de ödül ve bedel birbiriyle doğru orantılıdır. Örneğin 20-50x’lik bir piyasanın ters zararı %80-%90’dır. Fakat süreç çok fazla faktöre göre değişkenlik gösterebildiği için “boğa ve ayı piyasası ne kadar sürer” sorusuna kesin bir cevap verilemez!
(Ayrıca Bakınız: Yatırım Nedir? Nasıl Yapılır? [Rehber])

Neden Boğa ve Ayı İsimleri Tercih Edilmiştir?

Piyasaların yönünü anlatmak için ayının ve boğanın neden kullanıldığına dair herkesçe kabul edilen ortak bir açıklama olmasa da genel olarak kabul gören üç farklı açıklama mevcuttur.

.1.. Ayı Postu Tüccarları: Eskiden ayı postu tüccarları ellerinde post olmadığı halde gelecekte teslim etmek üzere ayı postu satıp müşterilerden para alırlardı. Fakat ayı postu tüccarları bunu yaparken ilerideki bir tarihte ayı avcılarından müşteriden aldığı paradan daha düşük bir fiyatla post alabilmeyi hedeflemekteydi. Bu senaryoda aradaki fark ise tüccarın kazancı olmaktaydı.

.2.. Kırım Savaşı: 1853-1856 yılları arasındaki Kırım Savaş’ında, Londra Borsası’nda çizilen İngiltere’yi temsil eden bir boğanın Rusya’yı temsil eden bir ayıyla karşılaşmasını gösteren karikatürün boğa ve ayı piyasasının ortaya çıkmasını sağladığı da kabul gören bir görüştür.

.3.. Hayvanların Saldırış Tarzları: Ayıların saldırırken pençesini yukarıdan aşağıya doğru vururken, boğaların ise boynuzlarını aşağıdan yukarıya doğru savurmasının düşüşün ayı, yükselişin boğa piyasası olarak adlandırılmasına ilham verdiğine ilişkin bir görüş mevcuttur.