Araç Yakıt Tüketimi Nasıl Azaltılır?

Kimi insanlar tutkusundan, kimi insanlar ise ihtiyaçlarından ötürü otomobil kullanırlar. Her iki topluluğun ortak buluştuğu nokta, kullandıkları otomobillerin yakıt tüketimidir. Özellikle yakıt fiyatlarının cepleri yakacak kadar uçuk olduğu durumlarda insanların en öncelikli sorunu ise yakıt tasarrufu sağlayarak yakıt fiyatlarının bütçeye maddi olarak verdiği zararı bir nebze bile olsa azaltabilmektir. Halbuki yakıt tüketimini azaltmak sanıldığı kadar zor değildir ve oldukça pratik ve etkili yollarla tasarruf sağlayıp daha az yakıtla daha fazla yol kat etmek mümkündür.

Yakıt Tüketimini Etkileyen Faktörler Nelerdir?

• Araç sürüş teknikleri (agresif kullanım, fren ve gaz kullanımı miktarları vb.)
• Toplam ağırlık (aracın ağırlığı, araç içerisindeki ekstra ağırlık miktarları vb.)
• Aracın kullanıldığı vitesler ve bu esnadaki motorun ortalama devir sayısı
• Araç kullanılırken lastiklerinin hava basıncı (ideal hava = ideal sürtünme)
• Araç sürülen yerler (şehir içi / dışı olması; yolun kalitesi ve sağlamlığı vb.)
• Aerodinamik etkenler (klima yerine cam açma, üstü açık araç kullanımı vb.)
• Kullanılan aracın yakıt türü (benzin, dizel, sıvı petrol gazı (LPG), elektrik vb.)

• Aracın sürüldüğü hava şartları (sıcaklık, nem, rüzgar, su / kar tabakası vb.)
• Araçtaki sistemlerin sağlam olması (buji, hava filtreleri, akü, rot ayarı vb.)
• Aracın periyodik bakımların aksatılmaması (motor yağı, fren sistemi vb.)
• Araca uygun olmayan ekipmanların kullanılması (lastik, jant, spoiler vb.)
• Aracın yapısı ve teknik özellikleri (aracın dış yüzey alanı, türü, modeli vb.)
• Özensiz ve kalitesiz yakıt kullanımı ile yakıt deposundaki olası sorunlar
• Doğrudan ve dolaylı olarak yakıt tüketimi etkileyebilecek diğer faktörler

Araçlarda Yakıt Tüketimi Nasıl Azaltılır?

1- Doğru Sürüş Teknikleri Kullanılmalıdır

1.1 – Defansif ve Akıllı Sürüş

Gaz pedalına daima sabit ve tutarlı bir basınç uygulayarak güvenli mesafeyi korumak (ve böylelikle ani hareketlerden kaçınmak), fren kullanımını en aza indirmek, ani hareketlerden kaçınmak, enerjiyi korumak için yokuş yukarısına yavaşça tırmanmak, enerjiyi korumak için de uzun sürüşlerde hız sabitleyici kullanmak, 60 saniyeden fazla rölantide kalınacak durumlarda motoru kapatmak, mümkünse günün yoğun trafik saatleri dışında seyahat etmek ve seyahat süresini azaltmak için birden fazla işi tek yolculukta halletmek tasarruflu sürüş teknikleridir.
(Ayrıca Bakınız: Güvenli Sürüş ve Defansif Sürüş Teknikleri)

1.2 – Cazibeyle Seyir

Yokuş aşağı yollarda aracın kendi cazibesiyle seyretmesine imkan sunmak yakıt ekonomisi açısından önemlidir. Çünkü yokuş aşağı yollarda gidilirken eğer araç vitesteyken kendi haline bırakılırsa tekerlerin dönmesi bile motorun dönmesi için gerekli olan enerjiyi sağlayacağından motora yakıt akışı kesilecektir. Ancak bunu vitesi boşa atarak yapmak hem sürüş güvenliği açısından riskli, hem de yakıt ekonomisi açısından verimsizdir. Çünkü vites boşta iken motor ve tekerlerin ilişkisi kesilmekte ama motor rölantide kalarak yakıt tüketmeye devam etmektedir.

1.3 – İdeal Devir ve Hız

Motor verimi, hız ve torka bağlı olarak farklılık göstermektedir. Doğru vitesleme, motora gereksiz yük binmesinin önüne geçeceği için yakıt tasarrufu sağlar. Örneğin motora çok düşük devirlerde de, çok yüksek devirlerde de yüklenmek hem yakıt tüketiminin artmasına hem de motorun eskimesine sebep olacaktır. Düşük devirlerde motora yüklenmemek şartıyla aracı mümkün olan en yüksek viteste kullanmak akıllıca olacaktır. Ayrıca gaza sakince basmak ve freni gerekmedikçe kullanmamak da yumuşak geçişleri sağlamanın en etkili yollarındandır.

1.4 – Akıllı Sürüş Pratikleri

Aniden durma, sinyal vermeden sapma, takip mesafesini koruyan araçların önüne girme gibi durumlara karşı öngörülü sürüş yapmak hem güvenli hem de ekonomiktir. Araçlar rölantide saatte 2-4 litre yakıt tükettikleri için gereksiz rölantiden kaçınılmalıdır. Yeni nesil arabalarda motoru ısıtmanın en iyi yolu hava çok soğuk değilse arabayı 30-60 sn. ısıttıktan sonra arabayı sürmektir. Sürüş esnasında motor ısınacaktır ama motorun zarar görmemesi için ilk dakikalar usul gidilmelidir. Ayrıca araç gerektiğinde kullanılmalıdır ki bu bir sağlıklı yaşam pratiğidir.
(Ayrıca Bakınız: Nasıl Sağlıklı Olunur? En İyi Sağlıklı Yaşam Önerileri Nelerdir?)

2- Ağırlık ve Aerodinamik Optimize Edilmelidir

Araçtaki toplam ağırlık ile yakıt tüketimi doğrudan ilişkilidir çünkü daha fazla yükü taşımak için araç ekstra efor sarf etmekte ve bunun için daha fazla yakıt sarfiyatı gerekmektedir. Öyle ki fazladan taşınan her 45 kg ağırlığın, verimliliği %1-2 oranında düşürdüğü tahmin edilmektedir. Diğer taraftan aracın aerodinamik sürekliliğini bozacak sürüş tarzı ile uygulamalar da (hatalı spoiler, rüzgarlık, çamurluk kullanımı; yüksek hızlarda seyrederken camların açılması vb.) yakıt tüketiminde ciddi artışlara yol açabilmektedir. Bu konuda dikkat edilebilecek unsurlar şunlardır:

✅ Araçtaki gereksiz yüklerden kurtularak (eşya, portbagaj vb.) toplam ağırlık azaltılmalıdır.
✅ Araca yükleme dengeli şekilde yapılmalı ve ağırlık merkezi doğru noktada tutulmalıdır.
✅ Aerodinamikçe uyumlu aksamlar (spoiler, rüzgarlık, çamurluk, trailer vb.) kullanılmalıdır.
✅ Sürüş sırasında camlar kapalı tutunarak aracın sürtünme ve rüzgar direnci arttırılmalıdır.
✅ Sıcak havada ve düşük hızda arabayı soğutmak için klima yerine camlar kullanılmalıdır.
✅ Cabriolet (üstü açılabilen) arabalar tavanları açıkken düşük hızlarda kullanılmalıdır.
(Ayrıca Bakınız: Cabrio Araç Nedir? [Özellikleri, Bakımı, Sürüş İpuçları…])

3- Sakin ve Mantıklı Yollar Tercih Edilmelidir

Öyle ki pürüzsüz ve akıcı trafikteki çok daha uzun mesafeli yollar; trafiğin, engelin, engebenin, kasisin, trafik ışığının, yayanın olduğu kısa mesafeli yollardan daha tasarruflu olabilir. Ayrıca en iyi rota günün saatine bağlı olarak değişeceği için en iyi seçeneği bularak yakıt verimliliğini en üst düzeye çıkarmak amacıyla trafik raporları takip edilmeli ve uygulamalar kullanılarak en ideal rotalar seçilmelidir. Ancak aracın az yakmasının aracın yavaş gitmesi anlamına gelmediği, aslında aracın az yakmasının kontrolünün doğrudan sürücünün elinde olduğu unutulmamalıdır.

4- Aracın Periyodik Bakımları Aksatılmamalıdır

5- Tekerler Düzenli Olarak Kontrol Edilmelidir

Aracın yerle bağlantısını sağlayan en önemli bileşen olan lastiklerin önerilen basınçta olması yuvarlanma direncinin minimize edilerek sürtünmeye bağlı enerji kayıpların ve yakıt tüketimin azaltacaktır. Öyle ki önerilen lastik basıncından eksik olan her 1 psi için yuvarlanma direnci yaklaşık %1.4 daha fazla olmaktadır. (1) Bu sebeple lastik basınçları en az ayda 1 kez kontrol edilerek ideal basınçta eşitlenmelidir. Ayrıca eskimiş lastikler kullanılmamalı, lastikler jantlara gevşek bir şekilde monte edilmemeli ve lastiklerin rot-balans ayarları da bozuk olmamalıdır.

6- Aracın Teknik Özellikleri Dikkate Alınmalıdır

Sürülen araçların kendine has dinamiklerinin, sürüş karakterlerinin, güçlü ve zayıf yönlerinin bilinmesi sürüş esnasında ciddi avantajlar sağlayabilir. Örneğin yeni nesil tasarruf sistemlerini içermelerinin haricinde maksimum çekiş gücünü (torku) daha düşük devirlerde veren araçlar performansı ve (özellikle şehir içi kullanımında) yakıt ekonomisini bir arada sunarlar. Bunların yanı sıra yaşı düşük arabaların aksamları da yeni olduğu için metal eskimeleri (korozyon) daha düşük seviyededir. İşte bu nedenle model yılı yeni olan bir araç, model yılı eski olana göre genellikle daha az yakıt tüketimi yapmaktadır. Ancak bu noktada araç bakımları da önemlidir.
(Ayrıca Bakınız: Araba Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler)

Aracın türü de yakıt tüketimi doğrudan etkilese de (1) günümüzde teknolojinin gelişmesiyle beraber yeni nesil büyük araç türlerinde de yakıt tasarrufu sağlanabilmektedir. Öte yandan araç türü, kullanım tarzı ve mevcut yakıt fiyatlarına bağlı olarak bağlı olarak bazı yakıt türleri daha hesaplı olabilmektedir. Ayrıca meşhur şehir efsanelerinin aksine motor hacmi yakıt tüketimini etkiler ancak ciddi bir fark söz konusu değildir. Yani ‘1 litrelik motor yakıtın anca kokusuyla gidiyordur’ ve ‘2 litrelik motor yakıtı içiyordur’ gibi ifadeler yanlıştır. Ancak yine de performanslı sürüşler için tercih edilen büyük hacimli motorlar yakıt tüketimi konusunda verimsizlerdir.
(Ayrıca Bakınız: İleri Seviye Performans Sürüş Teknikleri)

7- Klima ve Kalorifer Kullanımı Azaltılmalıdır

Klima veya kalorifer sistemlerinin kullanılmasının araçların yakıt tüketimini çeşitli şartlara bağlı olarak %5’in üzerinde arttırdığı bilinen bir gerçektir çünkü bunlar aracı ısıtmak ve soğutmak için ek yakıt tüketimine ihtiyaç duyabilmektedir. Ancak çok iyi bilinmeyen şey klimanın yakıt tüketimine etkisinin yüksek hızlarda daha düşük olduğudur. Benzer şekilde soğuk havalarda kalorifer sisteminin çalıştırılması da motorun çalışma sıcaklığının düşmesine ve bu sebeple daha çok yakıtın silindire alınarak yanmadan dışarı atılmasına neden olmaktadır. Alternatif olarak sıcak havalarda camların açılması da bir yöntemdir ancak ideal hızda olunmalıdır.

8- Yakıt Alımında Dikkatli Olunmalıdır

Araçta kullanılan yakıtın kalitesi motorun çalışmak için ihtiyaç duyacağı enerjiye ve motorun ömrüne doğrudan ve net bir şekilde etki ettiği için kaliteli yakıt kullanımı önemsenmelidir. Sırf ucuz olsun da maliyetler azalsın diye kalitesiz yakıtlar kullanılırsa, kısa süre tasarruf(!) sağlama pahasına aracın bazı aksamlarında kalıcı zararlara yol açılabilir. Öte yandan yakıt alırken depo kapağının düzgün bir şekilde kapanıp kapanmadığı kontrol edilmelidir. Bu depo kapağından yakıtın sızmaması veyahut kapaktan yakıtın buharlaşmaması için kritik bir önem taşımaktadır.

Araca yakıt almak için soğuk, aracı sürmek için temiz hava şartları tercih edilmelidir. Çünkü yakıtlar soğuk havalarda daha sıkışık ve daha buharsız olacağı için aynı tutara daha fazla yakıt alınmış olacaktır. Örneğin sabah saatlerinde yakıt almak gün içerisinde yakıt almaktan daha mantıklıdır. Bu özellikle LPG gibi gaz kökenli yakıtlarda geçerli bir durum olup; soğuk havalarda LPG kullanımının aslında çok avantajlı olmadığı göz ardı edilmemelidir. Ayrıca aracın ateşleme sisteminde sorun olmaması yakıtın yakılmadan motordan atılmasını ciddi ölçüde önleyecektir.
(Ayrıca Bakınız: Akaryakıt Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler [Akaryakıt Hileleri])