Azerbaycan Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Azerbaycan, Batı Asya ile Doğu Avrupa’nın kesişim noktası olan Kafkasya’da Hazar Denizi kıyısında yer alan bir ülkedir. Adını Farsçada ateş anlamına gelen ‘Azer’ ile muhafız/koruyucu anlamına gelen ‘Pāyegān’ kelimelerinden geldiği söylenen Azerbaycan’ın, yani ‘ateş ülkesinin‘ antik çağlardan beri Doğu ve Batı ülkeleri arasında bir bağlantıyı temsil eden engin toprakları tarih sahnesinde birçok kavmin mesken yeri olup devamlı istilalara uğrayarak birçok devletin hakimiyeti altında kalmıştır. Ayrıca yüz ölçümü olarak Güney Kafkasya‘nın en büyük ülkesidir.

Azerbaycan’ın Kısa Tarihi

Azerbaycan bölgesindeki en eski insan yerleşimleri Taş Devri’ne kadar uzanmaktadır. Tarihte uzun yıllar boyunca çeşitli imparatorlukların hükmü altında kalan Azerbaycan, demokratik bir cumhuriyet olarak 1918 senesinde bağımsız bir devlet olmuştur. Ancak 1920’de Sovyet Rusya Azerbaycan’ı işgal ederek Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ni kurup Sovyetler Birliği topraklarına katmış ve 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılması ile ülke tekrardan bağımsızlığını kazanmıştır. 1994’te 1. Karabağ Savaşı sırasında Ermenistan, Dağlık Karabağ bölgesini işgal etmiş ve 2020’de 2. Karabağ Savaşı itibariyle Azerbaycan işgali püskürterek zafer kazanmıştır.

Azerbaycan’ın Coğrafyası ve İklimi

Avrasya’nın Kafkaslar bölgesinde bulunan ve 86,600 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip olan Azerbaycan; kuzeyde Rusya Federasyonu, güneyde İran, batıda Gürcistan ve Ermenistan ile komşu olup, doğuda ise Hazar Denizi ile çevrilidir. Ayrıca çevresinin dağlar ve yüksek tepelerle çevrili olmasına rağmen Azerbaycan’ın büyük bir kısmı ovadır. Coğrafi konumunun yanı sıra birçok bölgesinde önemli yükseklik farklılıkları olduğu için Azerbaycan, dünyada en çok farklı iklimin bir arada görüldüğü ülkelerdendir. Bu durum bitki örtüsü konusunda ülkeye zenginlik katmaktadır. Ülkenin yüksek bölgelerinde orman tipi bitki örtüsü hakimken, alçak topraklarda bozkırlar görülmektedir. Ayrıca ülkenin yaklaşık dörtte biri ormanlık alanlardan oluşmaktadır.

Azerbaycan’da farklı iklim türleri bir arada görülse de ülkede genel olarak ılıman karasal iklim özellikleri hakimdir. Ülkede kış aylarında zorlayıcı soğuklar ve yaz aylarında bunaltıcı sıcaklar görülebilir. Ülkenin Hazar Denizi’ne yakın bölgelerinde daha ılıman bir iklim hakim olsa da Hazar Denizi’nden iç kesimlere doğru, dağlarda ve diğer yüksek kesimlerde daha sert bir iklim görülür. Yüksek kesimlerde kışlar uzun, soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise serin geçer. Ovalarda ise kışlar serin ve çoğunlukla yağmurlu ancak bazen karlı, yazlar ise sıcak ve kuraktır. Genel olarak yıllık ortalama sıcaklık 10°C’nin üstündedir, en kurak ay ağustostur ve en yağışlı ay kasımdır.

Azerbaycan’ın Demografik Yapısı

2018 yılına ait verilere göre Azerbaycan’ın nüfusu 83372 kişi (%0,8) artarak, 01.01.2019 tarihi itibariyle 9.981.457 kişiye ulaşmıştır. Nüfusun %52,8’i şehirlerde, %47,2’si köylerde yaşamakta olup, ülkenin %49,9’u erkeklerden ve %50,1’i kadınlardan oluşmaktadır. Ülke nüfusunun %4,6’sı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nde, %22,8’i Bakü’de, %20,3’ü Aran’da, %12,9’u Gence-Gazakh’ta, %9,4’ü Lenkeran’da ve %30’u ise diğer bölgelerde yaşamaktadır. Ülkedeki nüfus artış hızının diğer ülkelere göre nispeten daha kısıtlı olmasının başlıca sebebi ise yüksek göç düzeyidir.

Azerbaycan’ın Ekonomik Yapısı

Bağımsızlığını kazandığı 90’lı yılları ekonomik buhranla geçiren Azerbaycan, ekonomik açıdan önemli reformlar yaparak gelişmekte olan ülkeler arasındadır. Yer altı kaynakları bakımından oldukça zengin topraklara sahip olan Azerbaycan petrol, doğal gaz, demir, çinko ve bakır gibi rezervleri sayesinde sanayi alanında önemli gelişmeler kaydetmiştir. Ülkenin ana gelir kaynağı petrol üretimi olsa da petrokimya, yiyecek, giyim ve hafif sanayi gibi ekonomik faaliyetler de ülkeye gelir getirmektedir. Ayrıca turizm sektörü ülke ekonomisinde önemli yere sahip olup; ülke ekonomik büyümesini tarım ve teknoloji gibi çeşitli sektörlere yayma çabası içindedir.

Azerbaycan’da Turizm ve Turistik Yerler

Türk kültürüne başka bir açıdan bakmak isteyen gezginlerin rotasında kendine yer bulmayı başaran Azerbaycan, modern yapılar ile tarihi mimarinin bir sentezinin bulunabileceği çok sayıda ilgi çekici yeri yakından tanıma fırsatı sunmaktadır. Başkent Bakü turizm alanında başı çekiyor olsa da ülkenin neredeyse her bir bölgesi gezginlerin hem kalbini hem de midesini büyüleyecek türden turistik bölgelere ev sahipliği yapmaktadır. Örneğin Naftalan’daki petrol kaplıcaları, ülkenin sağlık turizmi alanında parlayan yüzüdür. Ayrıca Azerbaycan’a gitmek için ideal zaman, iklim özellikleri sebebiyle ilkbahar ve sonbahar ayları olarak kabul edilmektedir.

Azerbaycan’da Kültür ve Yaşam

1- Azerbaycan’da Giyim

Azerbaycan kendisini Müslüman bir ülke olarak tanımlasa da laik bir ülke olduğu için ülkede giyim konusunda katı kural veya kısıtlamalar yoktur. Ülkenin güzel sokaklarında dolaşırken her ne kadar herkes istediğini giymekte özgür olsa da dini mekanlarda mekana uygun türden kıyafetlerin giyilmesi tavsiye edilmektedir. Öte yandan ülkenin yıl içerisinde ziyaret edileceği dönem ve ülkede gidilecek yerler tercih edilmesi gereken kıyafetlerin türünü belirleyecektir. Günlük aktivitelerde çok yönlü rahat kıyafetler ve değişken hava koşullarında katmanlı giysiler ideal olsa da her zaman bir yağmurluk veya su geçirmez bir rüzgarlık alınması tavsiye edilir.
(Ayrıca Bakınız: Kıyafet Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler)

2- Azeri Mutfağı

Azerbaycan mutfağı tarih boyunca birçok farklı imparatorluğun egemenliği altında kalması nedeniyle diğer kültürlerden, özellikle de İran, Türk ve Rus mutfaklarından etkilenmiştir. Ancak Azerbaycan’daki Müslüman kültürü nedeniyle, yöresel yemek çeşitliliği oldukça fazladır. Öyle ki safran aromalı Pulov’dan dumanı tüten kebaplara kadar yöresel yemekleri saklı lezzetlerle doludur. Yöresel Azeri yemekleri genellikle hamur işli, etli, sebzeli, sütlü yemekler; pilavlar ve çorbalardan oluşmakta olup zeytinyağlı yemekler pek yoktur. Azeri mutfağında dikkat çeken bir diğer özellikse aynı türe ait yiyeceklerin pek çok çeşidinin bulunmasıdır. Ayrıca Azerbaycan mutfağı da kebap kültürünün hakim olduğu mutfaklar arasında olması sebebiyle geleneksel Türk mutfağını andıran güzel lezzetlere sahip olup, ülkenin en meşhur kebabı Lüle kebabıdır.

3- Azerbaycan’da Ulaşım

Azerbaycan’da şehir içi ulaşım için genellikle otobüs ve dolmuşlar kullanılmaktadır. Ülkede ulaşımın en hesaplı ve en hızlı seçeneği metro olduğu için, yerel halk tarafından sıkça tercih edilir. Fakat ülkedeki demir yolu ağı kısıtlı olduğu için metro yoluyla her yere ulaşım mümkün değildir. Bu durumda ise genellikle taksiler tercih edilir. Taksiler, özellikle seyahat esnasında konfor arayanlar için idealdir. Ancak, Azerbaycan’da taksi kullanmadan önce pazarlık yapma becerisi önemlidir, zira taksiciler genellikle fiyatı turistlere göre yüksek tutmaya çalışabilirler.
(Ayrıca Bakınız: Toplu Taşımayla ve Şahsi Araçla Seyahatin Avantajları)

4- Azerbaycan’da Kültür ve Eğlence

Azerbaycan, kadim Türk öğretilerini ve kültürünü günümüzde en güzel yaşayan ve yansıtan ülkelerden birisidir. Azerbaycan oldukça zengin bir kültüre sahip olup, gündelik yaşamın her alanında Türkiye ile ciddi benzerlikler göze çarpmaktadır. Anayasasına göre devlet sembolleri bayrak, arma ve millî marş olan Azerbaycan’ın kültürünün temellerini müzik, edebiyat, spor ve el sanatları oluşturmaktadır. Öyle ki Müslüman ağırlıklı ülkelerin arasında opera ve tiyatro gibi sahne sanatlarını barındıran ilk ülke olup, müzik festivalleri ile öne çıkmaktadır. Ülkenin dışa açılma süreci bütün hızıyla devam etmesine rağmen halk geleneklerine sımsıkı bağlıdır. Örneğin Azerbaycan halkı aile yapısını korumak adına takdire şayan bir özen göstermektedir. Ayrıca Azerbaycan’da birçok konuda olduğu gibi gece hayatının da kalbi Bakü’de atmaktadır.

5- Azerbaycan’dan Alınabilecek Hediyelik Eşyalar

Azerbaycan’da çok sayıda hediyelik eşya dükkanı ve yerel semt pazarı bulunmakta olup bu mekanlarda hediye olarak alınabilecek otantik ürün çeşitleri bulunur. Peki Azerbaycan’dan ne hediye alınır? Bu mekânlarda ülkenin simge yapılarından ilham alan hediyelik objeler, dokuma halı ve kilimler, Türk kültürüne has geleneksel desenlerle süslenmiş dekorasyon eşyaları, bakır ve gümüşten el işçiliği takı ve mücevherler, ‘Kelağayi‘ olarak bilinen ipek başörtüleri, ülkenin sembolleriyle süslenmiş çantalar, yün çoraplar ‘Armudu‘ olarak bilinen dar belli çay bardakları ve yağlı boya tabloları gibi çok.. farklı hediyelik eşya alternatifleri bulunabilir. Ayrıca pazarlık yapmak, alışverişte olmazsa olmaz nitelikte faydalı bir alışkanlıktır. Çünkü pazarlık yapılarak beğenilen ürünlere piyasa fiyatının çok altında bir meblağ ödeyerek sahip olunabilmektedir.