Kolajen Nedir? Faydaları Nelerdir? Nelerde Bulunur?

📌 Kolajen Nedir: Birbirinin üzerine sarılmış üç aminoasit zincirinden oluşan büyük moleküllü yapısal bir proteindir. Ağırlıkla prolin, glisin ve hidroksiprolin aminoasitlerinin oluşturduğu esnek ve güçlü bir yapıya sahip olan kolajen yapıştırıcı özelliği ile cilt bütünlüğünü sağlar ve vücudu güçlendirir. Tendonlar, bağlar, kıkırdak ve kemikler dahil olmak üzere bağ dokularının bütünlüğünü, esnekliğini ve cilt yenilenmesini sağlayan kolajen vücut tarafından üretilebilir ve gıdalarla takviye alınabilir. Ayrıca insan vücudundaki proteinlerin yaklaşık %30’unu oluşturur.

Kolajenin Faydaları Nelerdir?

✅ Kolajen vücut bağ dokusunu güçlendirip vücut bütünlüğünü korumayı sağlar.
✅ Kolajen cildin yeniden yapılanmasını ve yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlar.
✅ Kolajen ölü cilt hücrelerini yenileyerek cilde esneklik ve gerginlik kazandırır. (1)
✅ Kolajen yaşlanmanın belirtilerini hafifletip, daha genç görünmeye yardımcı olur.
✅ Kolajen ciltteki kırışıklıkları, gevşemeleri ve kurulukları ciddi oranda önleyebilir. (1)
✅ Kolajen selülitlerin kötü görünümünü hafifletir; tırnak, saç, diş ve gözleri güçlendirir.
✅ Kolajen metabolizmayı destekler ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcıdır.

✅ Kolajen saç köklerini güçlendirip gür ve hacimli saçlara sahip olmaya aracılık eder.
✅ Kolajen dolaşım sistemini onarıp destekleyerek sağlıklı şekilde çalışmasını sağlar.
✅ Kolajen kan akışını iyileştirip vücudu zararlı toksinlerden arındırmaya yardım eder.
✅ Bağırsakta hasar görmüş olan hücre duvarını yenileyip sindirim sistemini destekler.
✅ Kolajen kemik yoğunluğunu ve güçlülüğünü arttırır; kemik erimesini engeller. (1)
✅ Kolajen kreatin sentezini destekleyerek kas inşasını ve yağ yakımına öncülük eder.
✅ Kolajen eklemde sertleşmeyi, eklem ağrılarını ve eklemde iltihaplanmaları azaltır.

Kolajen Çeşitleri Nelerdir?

.#. Tip-1: Cilde gerginlik ve elastikiyet verir, kemikleri destekler, dokuları bir arada tutar ve yaraların iyileşmesini sağlar. Kolajen çeşitleri arasında insan vücudunda en çok bulunanıdır.
.#. Tip-2: Bağ dokularda kıkırdak yapımına katkıda bulunarak eklemlerin sağlığını gözetir.
.#. Tip-3: Kalp, kan damarları ve kan dokusunu oluşturmada çok önemli bir destekleyicidir. Ayrıca damarlara elastikiyet verir, kasları güçlendirir, cilde ise esneklik ve sıkılık kazandırır.
.#. Tip-4: Ciltte yer alır; kas, yağ ve organları çevreleyen bazal lamina oluşumunda rol oynar.
.#. Tip-5: Gözde korneada ve plasentada doku ve hücre yüzeyinin oluşumundan sorumludur.
.#. Tip-10: Kemiklerin ve eklem kıkırdaklarının oluşumu, gelişimi ve onarımında görev alır. (1)

Kolajen Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

• Normalden daha hızlı gelişen yaşlılık belirtileri (kırışıklık, çukurlaşma, selülit vb.)
• Sağlıksız cildin belirtileri (renk eşitsizliği, sarkma, nem dengesizliği, solgunluk vb.)
• Vücutta kolayca oluşan morluklar, saç dökülmesi, saç ve tırnakların kolay kırılması
• Kas kütlesindeki azalma, kemik yapısındaki güçsüzlük, kıkırdak dokudaki yıpranma
• Hareket sırasında eklemlerde ağrı yaşanması, kronik yorgunluk ve tükenmişlik hali
• Diş eti kanaması, burun kanaması, yaralanmadan sonra iyileşme sürecinin uzaması

Kolajen Eksikliği Neden Olur?

Vücutta kollajen kaybının asıl nedeni ‘yaşlanma’ olmakla beraber bu süreç farklı etmenlere bağlı olarak hızlanabilir. Öyle ki 25’li yaşlardan sonra vücutta kolajen üretimi yavaşlar ve 35’li yaşlardan sonra bu yavaşlama daha da hızlanarak, etkilerini daha çok hissettirmeye başlar. Yaşam tarzı, çevresel risk faktörleri (toksinler vb.), sağlıksız beslenme (özellikle şeker ve rafine edilmiş ürün tüketimi), gereğinden uzun süre radyasyona veya güneş ışığına maruz kalma (1), strese bağlı olarak vücutta kortizol salgısının artması, vücutta serbest radikallerin miktarının artması, yetersiz ve düzensiz uyku, emilim sorunlarına yol açan tedaviler, kronik iltihaplanma, sigara tüketimi ve menapoz vücutta kolajen kaybına yol açan en önemli faktörler arasındadır.

Kolajen Seviyesi Nasıl Yükseltilir?

1- Kolajen İçeren Besinler

• Sığır, inek, tavuk, geyik, keçi, öküz vb. hayvanların eti, kemiği, derisi ve sakatat bölgesi
• Kolajenin toz formu olarak bilinen jelatin ile kolajen deposu kemik suyu ve kelle paça
• Omega-3 yağ asitleri açısından zengin besinler (balık pulları, somon, ton balığı vb.)
• Yumurta ve C vitamini açısından zengin besinler (turunçgiller, tropikal meyveler vb.)
• A vitamini açısından zengin besinler (havuç, balkabağı vb.); soya ve soya ürünleri
• Sülfür açısından zengin besinler (yeşil ve siyah zeytin, kereviz, soğan, sarımsak vb.)
• Likopen açısından zengin besinler (kırmızı biber, elma, çilek, kiraz vb. kırmızı bitkiler)

Peki kolajen nasıl kullanılmalıdır? Kolajen içeren besinlere (özellikle kolajen asıl deposu olan hayvansal besinlere) doğrudan beslenme programında yer verilebileceği gibi; pudra jelatini veya kemik suyu gibi zengin kolajen kaynakları çorbalara ve et yemeklerine lezzet artırıcı olarak ilave edilerek kullanılabilir. Özellikle kemik suyunu çeşitli yöntemler ile saklayıp bulyon olarak kullanmak geleneksel bir uygulamadır. Ayrıca cildin daha genç ve güzel görünmesi adına kolajen açısından zengin besinlerle (yumurta, salatalık, avokado, havuç vb.) cilt maskesi uygulaması yapılabilir. Üstelik bu sayede cildin kolajen kaybı giderilerek cilt güçlendirilebilir.
(Ayrıca Bakınız: Sağlıklı Beslenme Önerileri ve Sağlıklı Beslenmenin Önemi)

2- Kolajen Takviyeleri

Genellikle hayvansal kaynakların kolajen yönünden zengin dokularından (bağ doku, kıkırdak, deri vb.) üretilen ve kullanımı çok pratik olan toz, tablet ve sıvı gibi farklı formlardaki kolajen takviyelerini düzenli olarak kullanmak vücuttaki yaşlılık etkilerine karşı iyi gelebilir. (1) Bazı kolajen takviyeleri doğrudan kullanılabildiği gibi, toz formundaki kolajen takviyeleri içeceklere (çay, kahve, smoothie vb.) ve unlu mamüllere katılarak tüketilebilmektedir. Kolajen şurubu takviyeleri ise genellikle sporcular tarafından kullanılır. Ayrıca kozmetik şirketleri nemlendirici özelliklerinden dolayı nemlendirici ve serum gibi ürünlerde kollajen takviyesi kullanırlar.

Kolajen takviyesi kullanırken dikkat edilmesi gereken en önemli faktör kullanılması gereken takviye türünün kullanım amacına göre farklılık gösterebileceğidir (sağlıklı yaşam, genç ve güzel bir cilt, kas büyümesi ve gelişimi vb.). Yaş arttıkça kolajen üretimi azaldığı için kullanım dozajının artması ve farklı tiplerde kolajen içeren ürünlerin kullanılması da faydalı olabilir. Takviyelerin daha iyi etkinlik göstermesi için tercihen özellikle hastalıkların arttığı kış aylarında kahvaltıdan yarım saat önce veya gece yatmadan önce aç karnına alınması daha iyi olur. Üründe antioksidan vb. bulunması etkinliğini artırabilir. En önemlisi de yaş, sigara kullanımı, çevresel faktörler, uyku ve beslenme alışkanlıklarına göre ürün etkinliği farklılık gösterebilir.