SWOT Analizi Nedir? Nasıl Yapılır?

📌 SWOT Analizi Nedir: Mevcut ve gelecekte atılacak adımları şekillendiren ve stratejik hedeflerin geliştirilmesine yardımcı olan iç faktörleri (güçlü ve zayıf yönleri) ve dış faktörleri (fırsatları ve tehditleri) belirlemeye ve analiz etmeye yönelik bir yöntemdir. Bir başka ifadeyle güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditlerin detaylı karşılaştırılması sonucunda plan ve strateji oluşturmak için gelişmiş bir stratejik anlayış elde etmeyi sağlayan bir yöntemdir. Zaten SWOT kelimesi de analizin sunduğu bu dört temel değerlendirme kriterinin baş harflerinden oluşmaktadır. SWOT analizi; iş dünyasında sık kullanılan popüler analiz yöntemlerindendir. 

SWOT Analizi Ne Zaman Yapılır?

Değişen ve gelişen dünyada stratejik planlamalar yapabilmek, en mantıklı kararları alabilmek ve kaynakları doğru bir şekilde yönlendirebilmek oldukça önemlidir. Doğru yerde ve doğru zamanda en doğru hamleleri yapabilmek başarılı olmanın sırrıdır. SWOT analizi ise değişime gitme, var olanı devam ettirme, karar veya risk alma gibi mevcut şartlara uygun kısa ve uzun vadeli stratejiler geliştirme aşamasında kullanılabilecek kritik önemde veriler sunmaktadır. SWOT analizinin kullanılabileceği kişisel ve kurumsal stratejik noktalar şu şekilde sıralanabilir:

• Önemli kararlar alınacağı zaman rekabet analizi yaparken ve kişisel gelişim planı hazırlarken
• Kişisel hayatta veya profesyonel dünyada stratejik planlama ve problem çözme aşamasında
• Güncel durum tespitleri yaparken, kariyer geliştirme planı ve kişisel gelişim planı hazırlarken
• Çalışanların yaptıkları işleri daha iyi anlayabilmelerini sağlayarak iş verimliliklerini artırırken
• İşletmelerin mevcut pazar konumunu belirlerken ve yeni iş fikirlerini kurgulayıp doğrularken
• Rakiplerin başarı sırlarını tespit edip rekabet avantajı sağlayabilecek stratejiler geliştirirken

SWOT Analizi Nasıl Yapılır?

1- Hedef Belirleme

Hedef, sürecin sonunda varılacak noktanın belirleyicisidir. Analize başlamadan önce asıl amacı belirlemek, elde edilecek sonuçların daha anlamlı olmasını sağlayacaktır. Amaca yönelik olarak yapılan SWOT analizleri, sürecin sonunda hedeflenen başarılara ulaşılması konusunda yol gösterici olacaktır. Ancak analizi yapan katılımcıların hedefe yönelik doğru ve tutarlı yorumlar yapabileceğinden emin olunmalıdır. Ayrıca analizin doğru verilerle yapılabilmesi için gerekli araçları ve materyalleri hazırlamak ile etkili bir iletişim stratejisi belirlemek akıllıca olacaktır.

2- Kaynak Toplama

SWOT analizine hangi bilgilere erişimin olduğu, hangi sınırlamalarla karşı karşıya olunduğu ve dış veri kaynaklarının ne kadar güvenilir olduğu saptanarak başlanmalıdır. Verilere ek olarak, analize dâhil olacak personel kombinasyonunun doğru şekilde saptanması gerekir. Bu sebeple sektör ve piyasa incelemesi yapılıp mevcut duruma dair gerekli veriler toplanmalıdır. Özellikle geri dönüşler incelenerek objektif veriler elde edilebilir. Finansal verimlilik, insan kaynakları, varlıklar ve iş verimliliği gibi iç faktörlerin haricinde para politikaları, piyasadaki değişiklikler ve tedarikçilere erişim gibi dış etkenler de SWOT analizinde kullanılan stratejik önemde verilerdir.

3- Güçlü Yönleri Belirleme (S: Strenghts)

Güçlü yönler; elde edilen başarılar, farklılıklar, sahip olunan yetenekler ve dış bağlantılar gibi rekabet avantajı sağlayan unsurlardır. Güçlü olunan yönleri tespit etmek, bunları hem bireysel hem hedef kitle hem de diğer aktörlerin bakış açısından değerlendirmek ve bunları rakiplerle ilişkilendirip analiz etmek; daha güçlü hissettirmesinin yanı sıra bunları amaçlar doğrultusunda avantaja çevirebilmek için önemlidir. Güçlü yönleri belirlerken sorulabilecek sorular şunlardır:

✅ Başka kişilerin veya işletmelerin sahip olmadığı ne tür avantajlara sahipsiniz? (yetenekler, beceriler, başarılar, eğitimler, bağlantılar vb.) Sizi diğerlerinden benzersiz kılan şeyler neler?
✅ Diğerlerine göre hangi konularda başarılısınız? Rakipleriniz hangi yönlerinizi güçlü bulur?
✅ Hangi yönleriniz ortalamanın üzerinde? Başkalarına hangi konularda ilham verebilirsiniz?
✅ Sizin kullandığınız ancak diğerlerinin kullanamadığı en düşük maliyetli kaynaklar neler?
✅ Yeni bir ürün ve strateji geliştirebiliyor musunuz? Faydalı yeni teknolojilere sahip misiniz?
✅ Güçlü ve yetenekli bir yönetici misiniz? Bilgi ve becerisi yüksek çalışanlara sahip misiniz?

4- Zayıf Yönleri Belirleme (W: Weaknesses)

Zayıf yönler; yetersiz olunan alanlar, korkular, zorlanılan konular ve kötü alışkanlıklar gibi rekabet avantajını kısıtlayan unsurlardır. Zayıf olunan yönleri tespit etmek; geleceğe dair çok daha güçlü adımlar atabilmek amacıyla dezavantajlı olunan yönleri avantaja çevirebilmek için önemlidir ama iç faktörler yani güçlü ve zayıf yönler belirlenirken tarafsız ve dürüst olunmalı, yakın bir tanıdıktan yardım alınmalıdır. Zayıf yönleri belirlerken sorulabilecek sorular şunlardır:

✅ Başka kişilerin veya işletmelerin sahip olmadığı ne tür dezavantajlara sahipsiniz? (objektif olamama, becerilerde eksiklik, bağlantı yetersizliği vb.) Büyümenizi sınırlayan alanlar neler?
✅ İyi yapamadığınız için kaçındığınız işler neler? Rakipleriniz hangi yönlerinizi yetersiz bulur?
✅ İşinizi iyi şekilde yapmanıza engel olan özellikleriniz neler? (agresiflik, çekingenlik, işe hep geç kalmak, dağınık çalışmak, iş arkadaşlarıyla sorun yaşamak, stresli ortamda verimsizlik vb.)
✅ Finansal durumunuz nasıl? Maliyet olarak ileride sizi sıkıntıya sokabilecek zayıflıklar neler?
✅ Geliştirmeniz gereken yönler neler? Hedef eksikliği, kalite ve verimlilik düşüklüğü var mı?
✅ Çalışanlarınız, yöneticileriniz ve liderleriniz hangi gerekli bilgi veya niteliklerden yoksun?

5- Fırsatları Keşfetme (O: Opportunities)

Fırsatlar; güncel olaylar, teknolojik gelişmeler ve yeni projeler gibi karar sürecini etkileyen unsurlardır. Fırsatları fark etmek, onları değerlendirmek kadar önemli olup; bunları belirlemek için pazarı iyi tanımak ve detaylıca araştırma yapmak gerektiği unutulmamalıdır. Teknolojideki ve pazardaki değişiklikler, hükümet politikası ve yasa değişiklikleri; yaşam tarzı, nüfus profili ve sosyal düzen değişiklikleri ile yerel etkinlikler başarı ile geleceğe tutunmayı sağlayan işe yarar fırsatların ortaya çıkışını sağlar. Fırsatları keşfederken sorulabilecek sorular şöyle sıralanabilir:

✅ Pazardaki değişimler neler? Hangi dış faktör değişimlerinden nasıl fayda sağlayabilirsiniz?
✅ Hedef yönelik deneyimim yeterli mi? Yetersizse kendimi geliştirmek için ne yapabilirsiniz?
✅ İşimi kolaylaştıracak tecrübeli bağlantılar, yeni teknolojiler veya melek yatırımcılar var mı?
✅ Devletin veya uluslararası kurumların politikalarındaki veya yasalardaki değişiklikler neler?
✅ Ülkedeki ve dünyadaki en güncel ekonomik, teknolojik ve sosyo-kültürel gelişmeler neler?
✅ Diğerlerinin dolduramadığı boşlukları ve tüm bu değişimleri nasıl avantaja çevirebilirsiniz?

6- Tehditleri Tanımlama (T: Threats)

Tehditler; başarılı bir konumda bulunmayı engelleyen veya sorun yaratabilecek unsurlardır. Genellikle fırsatların değerlendirilmesini engelleyen tehditleri öngörülü şekilde hesap etmek risk yönetimini daha başarılı kılar. Tehditleri iyi tanımak, onları tamamen ortadan kaldırmak veya en aza indirmek için bugünden önlem almak ve planları bu doğrultuda şekillendirmek için hayati öneme sahiptir. Tehditleri tanımlarken sorulabilecek sorular şu şekilde sıralanabilir:

✅ Mevcut ve potansiyel rakipleriniz kimler? Sizin için risk teşkil eden tarafları hangileridir?
✅ İşlerinizde ne tür engellerle karşılaşıyorsunuz? Hangi zayıf yönleriniz işinizi tehdit ediyor?
✅ Yaptığınız işlere talep azalır mı? Sahip olduğunuz meslek gelecekte önemini kaybeder mi?
✅ Yaptığınız işlerin gerektirdiği beceriler değişebilir mi? Değişirse ayak uydurabilir misiniz?
✅ Ekonomik gelişmelerden ne derecede etkilenirsiniz? Borç veya nakit probleminiz var mı?
✅ Ülkedeki, dünyadaki veya kanunlardaki hangi değişiklikler konumunuza zarar verebilir?

7- Bulgulara Göre Strateji Oluşturma

Ortaya çıkan resme üst perdeden bakılarak bazı değerlendirmeler yapılmalı; ardından güçlü noktalardan en yüksek faydayı sağlamak, zayıf noktaları güçlendirmek, fırsatları en iyi şekilde değerlendirmek ve tehditlere karşı etkili bir savunma geliştirmek amacıyla eldeki bulgulara bakılarak rekabet avantajı sağlayacak etkili bir strateji geliştirmelidir. Aksi takdirde ne kadar mantıklı hedefler konulursa konulsun, ne kadar başarılı bir fikir olursa olsun, ne kadar kaliteli ürün ve hizmetler üretilirse üretilsin; uzun vadeli başarılı elde etmek mümkün olamayacaktır.

En İyi SWOT Analizi Örnekleri Nelerdir?

SWOT Analizi Yapılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

✅ SWOT analizini hızlıca baştan savma bir şekilde bitirmeye çalışmak yani analizi sırf yapmış olmak için yapmaktansa analizin her aşamasına detaylıca kafa yormak için zaman ayırmaya değer. Tüm süreç ilk başta korkutucu görünebilse de sonuç ödenen bedele kesinlikle değer!

✅ Analiz sonuçları, analizi yapan kişinin veya grubun görüşlerine bağlı olarak değişebileceği için dürüst olmak ve objektif bir yaklaşım sergilemek en önemli noktadır. Sürece daha fazla insanı dahil etmek fikir zenginliği sağlayacağından daha iyi bir sonuç almayı sağlayacaktır.

✅ Dış faktörler, yaşam koşulları, sektör dinamikleri zamanla değişebileceği için analiz düzenli olarak güncellenmelidir. Ayrıca eldeki verileri geniş kategoriler altında değerlendirmek, bazı detayları gözden kaçırmaya yol açabileceği için en ufak detaylar bile iyice düşünülmelidir.

✅ Düzenli olarak SWOT analizi yapmak durumun iyileştiğini mi yoksa kötüye mi gittiğini anlamanın etkili bir yoludur. Ancak SWOT analizi olduğu gibi bırakılmamalı, mevcut durumu daha da iyi bir noktaya götürmek için eylem planları hazırlanarak uygulamaya geçilmelidir.