Üniversite Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Bireylerin kariyerleri doğumlarından itibaren başlayan planlanmış ve planlanmamış pek çok bileşene göre şekillenmekte olup üniversite tercihleri de kişinin kariyerine ve geleceğine yön veren temel faktörlerden birisidir. Nitekim üniversite ve bölüm tercihi, aynı zamanda meslek seçimini belirleyen önemli bir aşamadır. Fakat hangi üniversitenin ve programın seçileceğine karar vermek söz konusu olduğunda, gidilebilecek milyonlarca farklı yön vardır. Bu sebeple seçilecek üniversitenin sahip olduğu olanaklar ve kişiyi mesleğe hazırlarken ne tür ayrıcalıklar tanıdığı gibi kriterlere dikkat ederek doğru bir üniversite tercihi yapmak oldukça önemlidir.

İdeal Üniversiteyi Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

1- Bölüm ve Meslek Seçimi

Üniversite tercihi yapmadan önce her şeyden önce ilgi alanları, kazanç potansiyeli ve yetenek eğilimi gibi kriterler baz alınarak doğru bir üniversite ve bölüm bulmak gerekir. Bölümlerden mezun olunca birden fazla meslek yapılabildiği için önce bölüm sonra meslek seçmek akıllıca olabilir. Örneğin lisede biyolojiden hoşlanan birisi biyoloji, doktorluk, biyokimya, biyomedikal ve biyoistatistik gibi programlar tercih edebilir. Bu konu yazının ileri bölümlerinde detaylıca ele alınmış olup; ideal bölümü ve mesleği bulmaya yardımcı olabilecek temel sorular şunlardır:

• Hayattaki temel ilgi alanlarınız neler? Dünyada bu konularla ilgili ne tür problemler var?
• İlgi alanlarınızla ilgili işlerde ne kadar yeteneklisiniz? Başaracağınıza inanıyor musunuz?
• İlgi alanlarınızla ilgili bölümler neler? Bu bölümlerden mezun olunca iş bulmak kolay mı?
• İlgili alanlarıyla ilgili bölümlerde kazanç potansiyeli ve genel toplumsal statüsü nasıl?
• İlgili alanlarıyla ilgili bölümler geleceğe hitap eden iş ve meslek grupları arasında mı?
• Seçilen program hangi üniversitelerde var? Seçilen programın puanı ve sıralaması kaç?
(Ayrıca Bakınız: En Doğru Meslek Seçimi Nasıl Yapılır?)

2- Eğitim ve Kariyer Olanakları

Üniversite okumanın temel amacı iyi bir eğitim alarak kariyer basamaklarını hızlıca tırmanmak ve böylece güzel bir hayat sürebilmektir. Dolayısıyla bölüm ve meslek seçimi yapıldıktan sonra yapılması gereken ilk şey kişiyi geleceğe en güzel şekilde hazırlayacak üniversitenin bulunmasıdır. Nitekim ister eğitime devam edilsin, ister iş hayatına girilsin üniversite sınavı derecesinin ileride nasıl bir kariyere dönüşeceğini öğrenmek önemlidir. Eğitim ve kariyer olanakları açısından ideal üniversiteyi bulmaya yardımcı olabilecek temel sorular şunlardır:

• Üniversitenin dünya sıralaması nasıl? Mezunların iş profili nasıl? Diploma denkliği var mı?
• Akademik kadrosu nasıl? (alanında uzman, yetenekli, deneyimli, değer katan, medeni…)
• Uygulamalı eğitim altyapısı (laboratuvarlar vb.) nasıl? Çağın gerekliliklerine uygun mu?
• Programda hangi dersler var? Derslerin içerikleri nasıl ve sektörün taleplerine uygun mu?
• Okurken iş dünyası ile etkileşim imkanları nasıl? Bölümün genel iş ve staj imkanları nasıl?
• Özgeçmişi cilalamaya, mülakat becerilerini geliştirmeye ve iş fırsatları bulmaya yardımcı hizmetler (teknopark, ar-ge merkezi vb.) var mı? Lisansüstü ve yurt dışı imkanları neler?

3- Üniversitenin Konumu

Üniversite, bir gencin evinden uzakta yaşadığı ilk zaman olabilir. Hangi üniversiteyi seçtiğine bağlı olarak ailesinden, arkadaşlarından, doğup büyüdüğü şehirden ve hatta ülkesinden uzaklaşması gerekebilir. Başka bir yerde eğitim görmek kültürel açıdan zenginleşmek ve (yurt dışı eğitimde) yabancı dil becerilerini geliştirmek gibi faydalara sahip olsa da aynı zamanda zorludur. Doğru konumdaki üniversiteyi bulmaya yardımcı olabilecek temel sorular şunlardır:

• Nispeten daha büyük ve potansiyel olarak daha çeşitli imkanlara sahip olan bir şehirde mi yoksa daha küçük, imkanları daha sınırlı ama daha rahat bir yerde mi okumak istiyorsunuz?
• Evinden ve ailenden ne kadar uzakta olmak istiyorsun? Tekrar eve gitmek kolay olmalı mı?
• Aynı şehirde okuyup evde konforlu yaşam mı? Başka şehirde okuyup hayatı öğrenmek mi?
• Okuyacağınız şehirdeki insanların hayata bakış açıları, kültürleri ve şehrin imkanları neler?
• Gitmeyi planladığınız üniversiteye giden arkadaşlarınız, tanıdıklarınız ve yakınlarınız var mı?
• Üniversitenin konumu sebebiyle ortaya çıkan kira, ulaşım masrafları ve yemek gibi masraflar göz önünde bulundurulduğunda; sonuç rakamı gerçek mi? Bu masraflar karşılanabilir mi?
• (Yurt dışında eğitim için) Hangi ülke? Yabancı dilim yeterli mi? İmkanları ve şartları nasıl?

4- Üniversitenin Kampüsü

Üniversite hayatının hatırı sayılır bir bölümü üniversitenin kampüsünde geçecektir Gençler kampüste derslerin dışında arkadaşlarıyla takılacak, ders çalışacak, grup projelerinde çalışacak, etkinliklere katılacak, üniversitenin tesislerini kullanacak ve pek çok şey yapacaktır. Dolayısıyla gereksinimleri karşılayan bir kampüse sahip bir üniversite seçmek (özellikle başka bir şehirde okuyacaklar için) üniversite yaşamının mutlu ve dolu dolu geçmesine katkı sağlayacaktır. Güzel kampüsü olan bir üniversiteyi bulmaya yardımcı olabilecek temel sorular şunlardır:

• Daha fazla fırsat ve kurs çeşitliliği keşfedeceğiniz büyük ve ferah kampüslü bir okul mu yoksa profesörlerin adınızı öğrenebileceği kümelenmiş daha küçük kampüslü bir okul mu?
• Yoğun bir şehir kampüsü mü yoksa daha çok park benzeri bir ortam mı istiyorsunuz?
• Kendinizi sarmaşık kaplı binalarla mi yoksa modern bir şeyle çevrili hayal ediyorsunuz?
• Üniversitedeki öğrencilerin genel ruh hali nasıl? (coşkulu vb.) Okul ruhuna sahipler mi?
• Üniversite gençlere sosyal ve kültürel imkanlar sunup onların gelişimini destekliyor mu?

5- Konaklama İmkanları

Üniversite hayatında barınma ihtiyacını karşılamak için tercih edilen temel üç yöntem ailenin (veya diğer tanıdıkların) yanında kalmak, ev kiralamak ve yurtta kalmaktır. Nitekim ister memlekette kalınıyor olsun, ister başka şehirde kalınıyor ediyor olsun üniversite boyunca nerede yaşanacağı önemlidir. Örneğin başka şehirde kalanlar için aynı puana sahip iki okul arasında kalındığında, yerleşkenin merkezi konumda olup olmaması belirleyici rol oynayabilir. Konaklama konusunda ideal üniversiteyi bulmaya yardımcı olabilecek temel sorular şunlardır:

• Kampüste yaşamak mı yoksa kampüs dışındaki bir daireyi arkadaşlarınızla paylaşmak mı?
• Yurtta hangi hizmetler sunuluyor? Çamaşırhane, wifi, temizlik, çalışma odaları mevcut mu?
• Konaklanacak yer konforlu ve güvenli mi? Kampüse ulaşmanın süresi ve maliyeti nedir?
• Kampüs içerisinde yaşamanın ya da kampüs dışında yaşamanın ortalama maliyeti nedir?
• Yaşamak için kampüs dışında bir yer bulmak ne kadar kolay? Bunun zorlukları nelerdir?
• Beslenme imkanları neler? Yakınlarda market gibi ihtiyaç duyulacak dükkanlar var mı?

6- Üniversitenin Maliyeti

Finans, üniversite öğrencilerinin lise öğrencilerinden çok daha fazla akıllarını kurcalayan bir şeydir çünkü üniversitedeyken eğitim maliyetleri daha yüksektir ve kişinin para kazanıp bütçe yapmayı öğrenmesi gerekmektedir. Üniversitede kişinin beslenme, barınma, giyim ve hatta sosyal aktivitelerinin kalitesine kadar neredeyse her şey için para gerekmektedir. Bu sebeple para kazanmak ve parayı yönetmek üniversite hayatının verimli ve zevkli geçmesi için şarttır. Üniversite hayatında finansal yönetim konusunda yardımcı olabilecek temel sorular şunlardır:
(Ayrıca Bakınız: Ekonomik Güç Nedir? Neden Önemlidir?)

• Üniversitenin yıllık öğrenim ücreti ne kadar? Gerekebilen olası ek eğitim masrafları neler?
• Üniversitede başka neye ödeme yapmak gerekir? (barınma, beslenme, ulaşım, kırtasiye vb.)
• Eğitim masraflarının ne kadarını siz ödeyeceksiniz ve aileniz ne kadar katkıda bulunacak?
• Mali yardımlara ve burslara nasıl erişebilirsiniz? Ne kadar ve ne sıklıkla burs alabilirsiniz?
• Kampüste yarı zamanlı çalışabilir misiniz? Uygulayabileceğiniz para kazanma yolları neler?
• Okunacak şehrin genel imkanları ve hayat pahalılığı ne durumda? Şehir öğrenci dostu mu?

7- Teknik Detaylar

✅ Tercih yapmadan üniversitelerin tanıtım günlerine gidilmeli ve fikir alışverişi yapılmalıdır.
✅ Puanlar sınav zorluğuna göre her yıl değiştiği için tercihte puan değil sıralama baz alınır.
✅ Tercih yaparken aynaya bakılmalı, okurken zamanın unutulacağı bir bölüm seçilmelidir.
✅ Asıl önemli olan üniversitenin adı değil, seçilen bölümün kişiye uygun olup olmadığıdır.
✅ Tercihlerde yerel değil global düşünülmeli, dünyanın 10 sene sonraki hali baz alınmalıdır.
✅ Gelmesi en çok istenen bölümlerin tercih listesinde ilk sıralara yazılması gerekmektedir.
✅ Program kodlarının doğruluğuna dikkat edilmelidir. (aynı okulun farklı kampüsü vb.)

Üniversite Programı (Bölüm) Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

.1.. İlgi Alanlarını Keşfet: Üniversite programı seçerken de meslek seçerken de dikkat edilmesi gereken en temel şey ilgi alanlarıdır. Çünkü sevilen işi yapmak hem hobi olarak gelmekte hem de kişinin başarılı olma potansiyelini önemli ölçüde artırmaktadır. Örneğin çocukken evdeki oyuncakları ve hatta bozulup eşyaları söküp tamir edenler için mühendislik mantıklı bir seçim olabilir. Bu konuda yardımcı olacak çeşitli mesleki eğilim testleri bulunmaktadır. Ayrıca yüksek not alınan ders, eğlenmek için okunan kitap vb. de bu konuda önemli ipuçları içerebilmektedir.
(Ayrıca Bakınız: Meslek Seçimi Nasıl Yapılır? [Rehber])

.2.. Güçlü Yanlarının Farkına Var: Herkesin uzun bir sürecin ardından başarılı olduğu ve hatta bazen ustalaştığı alanlar bulunmaktadır. Kişi büyüklerine ve yakınlarına başarılı ve yetenekli olduğu alanları sormalıdır. Bu aşamada başarılı ve yetenekli olunan şeylerin sevilen şeylerle uyuşup uyuşmadığı düşünülmelidir. Ardından kolay gelen ve aynı zamanda yapmaktan zevk duyulan alanlarla ilgili bölümleri araştırılmalıdır. Benzer bir şekilde geleceğe hitap eden, talep duyulan ancak nitelikli eleman açığının bulunduğu alanlara ilgi duymak da ciddi bir avantajdır.
(Ayrıca Bakınız: Geleceğin Popüler Meslekleri Nelerdir?)

.3.. Kariyer Fırsatlarını Öğren: Üniversite mezun olduktan sonra iş bulmaktan çok daha fazlası olsa da ilgi alanındaki iş fırsatlarının gelecekte ne olacağını araştırmak akıllıca olacaktır. İlgili programların farklı kariyerler deneyebilmek ve ağ oluşturabilmek için staj veya iş birliği olanaklarının ne durumda olduğu önemlidir. Dolayısıyla tercih yapılacak programın kişinin yeterince ilgisini çektiğinden ve kişinin hayalindeki kariyer yoluyla uyumlu olduğundan emin olunmalıdır. Bu konuda gerekirse düşünülen kariyer alanındaki tanıdıklarla görüşülmelidir.
(Ayrıca Bakınız: Üniversiteye Başlayanlara En İyi Tavsiyeler)

.4.. Kazanç Potansiyelini Keşfet: İlgi alanları, yetenekler ve kariyer imkanları ile bölüm elemesi yapıldıktan sonra dikkat edilmesi gereken son kriter kazanç potansiyelidir. Bu aşamada dikkate alınması gereken şey, işinizde mutlu değilseniz, bol sıfırlı bir maaşın buna değmeyebileceği veya işinizi seviyorsanız düşük bir maaşın da buna değmeyebileceğidir. İhtiyaçları ve istekleri tek bir noktada toplamak ve yüksek kazançlı meslekleri öğrenmek daha verimli tercih yapmayı sağlayacaktır. Örneğin cerrahlar gibi alışılmadık üstün becerilere sahip olan bireyler ve yazılım mühendisleri gibi nitelikli hizmetler sunan bireyler daha yüksek kazanç potansiyeline sahiptir.
(Ayrıca Bakınız: En Kolay Nasıl Para Kazanılır? [Rehber])