Araç Yakıt Türleri ve Avantajları Nelerdir?

📌 Yakıt Nedir: Yakıt; ısıtma, ulaşım ve elektrik üretimi gibi çeşitli alanlarda gerekli olan enerji ihtiyacını karşılamak için tüketilen yoğun enerji kaynaklarıdır. Araçlarda kullanılan yakıt kaynakları başta olmak üzere çoğu yakıt türü yenilenemez fakat sürdürülebilir niteliktedir. Araç yakıtı olarak kullanılan ve aynı zamanda sıvı yakıt olarak da bilinen akaryakıt ise mekanik enerji oluşturmak için kullanılabilen yanıcı bir maddelerdir. Ancak elektrik ve hibrit yakıt gibi gittikçe popüler bir hal alan ve sıvı formda olmayan yeni nesil araç yakıt türleri de mevcuttur.

Araçlarda yaygın olarak kullanılan yakıt türleri benzin, motorin (dizel & mazot), sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG), elektrik ve hidrojendir. Bunların büyük bir çoğunluğu fosil yakıtlardan elde edilse de doğal ve yenilenebilir olanları da (elektrik vb.) mevcuttur. Ayrıca bütün yakıt türlerinin performans, verimlilik, kullanım kolaylığı, çevreci olup olmadığı, maliyeti ve düşük fiyat gibi farklı avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Yakıt türlerinin özelliklerini bilmek ise gerek (hem sıfır, hem de ikinci el) yeni araç alırken, gerek de araç modifiyesi yaparken gereklidir.
(Ayrıca Bakınız: Araba Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler)

Araç Yakıt Türleri ve Özellikleri Nelerdir?

1. Benzin ve Özellikleri

✅ Hızlanma ve sürüş konularında yüksek performanslı (yüksek beygire) olması benzinin en büyük avantajıdır. Bunun en temel sebepleri ise benzinin buji gibi yardımcılara ateşlenerek tutuşturulması, yapısı itibariyle hızlıca tutuşabilmesi ve yapıca hafif bir yakıt olmasıdır.

✅ Benzin yüksek performansı sebebiyle yarış arabaları başta pek çok araç modelinde tercih edilir. Çünkü benzinli araçlar daha iyi toplama ve kolay hızlanma özelliklerine sahiptir. Üstelik benzinli araçlar akaryakıtla çalışan araçlar arasında genellikle en sessiz motorlara sahiptir.

✅ Birçok aracın benzinli modeli daha düşük fiyatlıdır. Ancak kilometre başına yakıt tüketimi daha düşük olmasına rağmen benzin fiyatlarının yüksekliği yakıt ekonomisi avantajını düşürür.

✅ Benzin yerleşik teknoloji olduğu için yakıt ikmali ve araç bakımı kolayca yapılabilir. Bakım ve yedek parça maliyetleri de nispeten daha düşüktür. Üstelik daha az bakım gerektirirler.
(Ayrıca Bakınız: Araç Bakımı Nasıl Yapılır? [Rehber])

2. Dizel ve Özellikleri

✅ Yüksek verimliliğe sahip olması dizelin en büyük avantajıdır çünkü dizel araçlar daha fazla tork üretebilmektedirler ve buna bağlı olarak da dizel araçların çekiş gücü çok daha yüksektir. Dönme miktarının yani çekiş gücünün yüksekliği araca daha çabuk hızlanma imkanı sağlar.

✅ Dizel araçlar, benzinli araçlara kıyasla özellikle şehir içerisinde yakıt tüketimi bakımından %25-30 tasarrufludurlar çünkü benzine göre kilometre başına daha az yakıt tüketirler. Yakıt, buji gibi yardımcılar kullanılmadan basınçla yakılır ve ortaya çıkan enerjiyle araç hareket eder.
(Ayrıca Bakınız: Araç Yakıt Tüketimi Nasıl Azaltılır?)

✅ Dizel yakıtlı motorlar daha yüksek miktarda tork üretebilmeleri sebebiyle daha çok yük taşıyabilme imkanı sunar, bu sebeple de SUV, cip ve yük taşıyıcı taşıtlar başta yüksek çekiş performansı isteyen araçlarda ve hatta bazı hususi otomobil modellerinde de tercih edilir.
(Ayrıca Bakınız: SUV Araç Nedir? [Özellikleri, Bakımı, Sürüş İpuçları…])

✅ Benzinden daha fazla kullanılabilir enerji içerdiğinden en verimli ve yoğun yakıtlardandır. Ayrıca dizel motorlar, daha yüksek sıkıştırmanın zorluklarına dayanacak şekilde üretilmiştir. Bu sebeple büyük onarım gerektirmeden önce genellikle çok daha uzun süre dayanırlar. Fakat sürekli olarak dur kalklı trafikte, kısa yolda, rölantide kullanım dpf’nin tıkanmasına yol açabilir.

3. LPG ve Özellikleri

• Fabrika çıkışlı olarak LPG’li üretilen araçların sayısı çok azdır bu sebeple araçlara LPG sisteminin taktırılması gerekir. Gerekli ekipmanların entegre edilmesiyle kolaylıkla benzinden veya dizelden LPG’ye geçilebilir. Ayrıca LPG neredeyse her benzinli motor ile uyumlu çalışır.

• LPG’nin karbon emisyonu diğer akaryakıt çeşitlerine (benzin ve dizele) göre daha düşük olduğu için çevre dostu bir yakıt çeşidi olduğu söylenebilir. Ayrıca LPG fiyatları ucuzdur.

• LPG dizel motorlara göre daha sessizdir ve daha az titreşime sebep olur. LPG toksik veya aşındırıcı değildir. Herhangi bir sıcaklıkta hava ile karışır. Ayrıca çok silindirli motorlarda silindire homojen bir hava-yakıt karışımı iletilebilir. Üstelik LPG iyi bir vuruntu önleyicidir.

4. Elektrik ve Özellikleri

Elektrikli motorlar ve bu motorlar ile çalışan elektrikli araçlar 21. yüzyılın yeni teknolojileri arasındadır. Pek çok avantaja sahip olan araçların büyük bir kısmında rotor bulunur. Bu parçada ise iki ana kısım bulunur. Bunlardan bir tanesi elektrik enerjisi sayesinde diğer parçanın ivme kazanmasını sağlayarak elektrik enerjisini mekanik enerjiye çevirmekte ve öbürü ise aracın hareket etmesini sağlamaktadır. Elektrikli arabalarla ilgili her ne kadar büyük tartışmalara konu olan çeşitli durumlar olsa da (“örnek“) elektrikli araçların en önemli avantajları şunlardır:

• Normal şartlar altında en ucuz yakıt türüdür. Ayrıca elektrikli araçların bakım ücretleri diğer araçlara göre oldukça düşüktür. Öyle ki bazı modeller basit bir ev prizi ile bile şarj edilebilirler.

• Elektrik motorlarında çok az parça bulunduğu için aktarım sırasında çok az kayıp yaşanır ve araç çok daha hızlı tepki verir. Bu sebeple elektrik araçların performans ve verimlilik açısından diğer yakıt türlerinin kullanıldığı modellere kıyasla genel anlamda daha iyi olduğu söylenebilir.

• Diğer yakıt çeşitlerinin kullanıldığı araçlara göre çok daha sessiz çalışır. Ayrıca yanıcı yakıt veya gazın yokluğundan dolayı patlama gibi riskler de daha düşüktür, yani daha güvenlidir. Üstelik çevreye zehirli gaz, duman vb. yaymadığı için son derece çevre dostudur.

5. Hibrit ve Özellikleri

Hibrit araçlarda genellikle iki farklı motor kullanıldığı için hem fosil yakıtla hem de elektrikle çalışırlar. Bu araçlarda görece düşük hızla gidilirken yalnızca elektrikli motor çalışmaktadır. Daha hızlı gidildiğinde ise benzinli veya dizel motor çalışmaktadır. Dolayısıyla ortalama yakıt masrafları benzin ve dizele göre daha azdır ve tamamen elektrikli araçlardaki şarj istasyonu vb. sıkıntıları da yoktur. Hibrit otomobilin bataryası, aracın dönüş ve frenleme sırasında açığa çıkardığı enerjiyle şarj edilir. Bazı hibrit arabalar ise dışarıdan kablo yardımıyla şarj edilebilir.

Yeni bir tür olduğu için henüz çok kullanılmayan elektrikli araçların ilerleyen yıllarda çok daha fazla yaygınlaşacağı öngörülmektedir. Özellikle şu an için performans gibi sorunlar nedeniyle tercih edilmeyen elektrikli araçlar hâlâ geliştirilmeye devam edilmektedir. Genellikle harici şarj gerektirmemesi, yakıt tüketiminin düşük olması ve elektrikli modellerden sonra en sessiz çalışan modeller olması hibrit araçların en popüler ve en önemli olan faydalarıdır.

Hangi Yakıt Çeşidi Daha Avantajlıdır?

Görülebileceği üzere her yakıt çeşidinin diğerlerine kıyasla ön plana çıkan belli başlı özellikleri bulunmaktadır. Örneğin kimi yakıtlar daha çevre dostuyken kimileri yakıt tüketimi açısından daha bütçe dostudur. Ancak örneğin, şarj istasyonlarının yaygın olmadığı bir yerde elektrikli araç kullanmak, tüm avantajları dezavantaja çevirebilir. Dolayısıyla araba yakıt türlerinden hangisinin daha avantajlı olduğu oldukça görecelidir. Bu noktada yakıt türünün özellikleri iyi tartılmalı ve hangisinin kullanım amacını daha iyi karşıladığı netleştirilmelidir.

Yakıt tiplerini ve avantajlı oldukları noktaları şu şekilde özetleyebiliriz:
✅ Benzin; performans, hızlanma ve özel sürüş deneyiminde,
✅ Dizel; tork (çekiş gücü), hızlanma ve yakıt ekonomisinde,
✅ LPG; yakıt ekonomisi sağlamada ve çevre dostu olmada,
✅ Elektrik; düşük maliyet ve çevre dostu olma konularında,
✅ Hibrit; farklı olumsuz durumlara hazır olmada avantajlıdır.
(Ayrıca Bakınız: Araba Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler)