Bankacılık Ürün ve Hizmetleri Nelerdir?

Bankalar; faizle para alınıp verilebilen, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasalarında para, değerli belge, eşya saklayan ve bunun dışındaki diğer ticari, finansal ve ekonomik etkinliklerde bulunan lisanslı finansal kuruluşlardır. Bankalar, hem tüketiciler hem de işletmeler için hayati finansal hizmetler sağladıkları için ekonominin çok önemli bir parçasıdırlar. Bankalar, çoğu ülkede devlet veya merkez bankası tarafından denetlenir ve düzenlenirler. Ayrıca bankalar hem bireysel hem de kurumsal müşterilerine çeşitli finansal ürünler ve hizmetler sağlarlar.

Temel Bankacılık Ürün ve Hizmetleri Nelerdir?

1- Mevduat ve Kredi Hizmetleri

Mevduat, bankalarda tutulan satın alma gücü veren araçlardır. Mevduat hesaplarında altın gibi emtialar, dövizler veya nakit paralar saklanabilir. Mevduat hesapları, saklamak veya saklarken faiz geliri kazanmak amacıyla kullanılırlar. Kredi ise bir kişi veya kuruluşa belli bir süre sonra geri almak kaydıyla borç verilmesidir. Kredi kartları en popüler kredi ürünüdür. (1) Diğer tüm işletmelerde olduğu gibi bankaların amacı da kâr etmektir. Bankalar bunu verdikleri kredilere, tasarruf araçlarını kullanan kişilere ödediklerinden daha fazla faiz uygulayarak yaparlar.
(Ayrıca Bakınız: Kredi Nedir? Kredi Çeşitleri Nelerdir?)

2- Ticari Senetlere Dayalı Bankacılık Hizmetleri

Ticari senetler (kambiyo senetleri); bir borç-alacak ilişkisinin ürünü olarak düzenlenip belli tutardaki bir alacak hakkını temsil eden ve bir borç yükümlülüğünün taahhüdünü içeren kıymetli evrak niteliğindeki senetlerdir. Bankacılıkta kullanılan temel ticari senetler şunlardır:

• Poliçe: Üç taraflı bir borç-alacak ilişkisini düzenleyen ve özel koşulları olan ödeme aracıdır.
• Bono (Senet): Borçlusu tarafından düzenlenip imzalanarak alacaklıya verilen ve belli bir paranın belli bir süre sonra kayıtsız şartsız ödeneceğini taahhüt eden ticari senetlerdir.
• Çek: Bankalardaki hesaplar üzerine; hesap sahipleri tarafından, yasal biçim koşullarına bağlı kalınarak, belli tutardaki bir paranın kayıtsız şartsız ödenmesi için yazılabilen ödeme aracıdır.

3- Para Aktarım Hizmetleri ve Ödeme Sistemleri

Ödeme sistemleri, finansal sistemde yer alan bankalar ve diğer kurumlar arasında başta para olmak üzere çeşitli menkul kıymet, kıymetli evrak ve finansal yatırım ürünlerinin aktarım ve takasını gerçekleştiren örgütlenmiş işletim süreçleri ve iletişim ağlarıdır. Ödemeler paranın fiili kullanımıyla yapılabildiği gibi ticari senetler ve kartlar gibi para benzeri ödeme araçlarıyla ya da elektronik ortamdaki iletişim olanaklarıyla sistematik bir biçimde yapılabilmektedir. Bankaların maaş, fatura, vergi vb. konulardaki ödeme ve tahsil işlemleri için para transferi yolları şunlardır:

✅ Havaleler: Aynı bankanın yurt içindeki farklı şubeleri arasında para aktarım hizmetleridir.
✅ Virmanlar: Aynı bankadaki ve aynı kişiye ait hesaplar arasında para aktarımı işlemleridir.
✅ Elektronik Fon Transferleri: Ülke içi bankalar arasında yerli para cinsinden aktarımlardır.
✅ Döviz Transferleri: Swift, Western Union, Target gibi organizasyonlar kanalıyla, yabancı para cinsinden, genellikle uluslararası ölçekte ve genellikle elektronik para aktarımlarıdır.
✅ Özel Çek Uygulamaları: Bankaya çek düzenletilip alacaklının adresine gönderilmesidir.

4- Servet Saklama ve Servet Yönetimi Hizmetleri

Bankaların açık ve kapalı saklama hizmetleri bulunmaktadır. Kapalı saklamada banka sakladığı şeyi bilmemektedir (kapalı zarfın emanete alınması, kasanın kiralanması vb.). Açık saklama ise para, döviz ve menkul değer saklamasıdır. Mevduat hesapları yoluyla para saklaması, haciz ve ihtiyati tedbir nedeniyle hesap dondurulması, emanet kıymet saklaması, kiralık kasa hizmetleri, sigorta teknik karşılıkları saklaması, şirket kuruluş sermayesi saklamaları, rehin amaçlı nakit ve mevduat blokajları, kredi güvencesi olarak rehin alınan mal ve kıymetli evrakların saklanması, antrepo hizmetleri bankacılık faaliyetleri arasında yer alan saklama hizmetlerine örnektir.

5- Finansal Danışmanlık ve Yatırım Hizmetleri

Bankalar müşterilerine yatırım danışmanlığı yaparlar. Müşterilerin mali durumları, risk ve getiri tercihleri gözetilerek kişiye özel finansal bilgi sunulması ve genel yatırım önerisi yapılması bu kapsamdadır. Ayrıca altın gibi kıymetli madenlerin, yabancı paraların, borçlanma senetlerinin ve diğer yatırım araçlarının al sat işlemleri; repo-ters repo işlemleri, türev ürün yatırımları (vadeli işlem, swap), portföy saklama ve yönetim hizmetleri, hayat sigortası poliçeleri sağlanması ve bireysel emeklilik sistemi sözleşmeleri sağlanması bankaların en temel yatırım hizmetleridir.
(Ayrıca Bakınız: Yatırım Nedir? Nasıl Yapılır? [Rehber])

6- Elektronik Bankacılık ve Banka Kartları

Bankacılık hizmetleri hem şubeler yoluyla hem de elektronik olanaklarla gerçekleştirilmektedir. Elektronik bankacılık telefon, internet, satış ve hizmet noktası (POS) cihazı ve bankamatik gibi çeşitli yollarla yapılmaktadır. Elektronik imza ve biyometrik tanıma yöntemleri gibi gelişmiş güvenlik önlemleri, sanal kart ve temassız ödeme gibi yeni nesil ödeme yöntemleri, banka kartları ve kredi kartları gibi finansman ürünleri ise elektronik bankacılığın en temel ürün ve hizmetleridir. Ayrıca elektronik bankacılık genellikle daha hesaplı olma eğilimindedir.

7- Kambiyo, Dış Ticaret ve Sigortacılık Hizmetleri

Kambiyo işlemleri ve dış ticarete ilişkin hizmetler, yabancı paralar üzerinden ya da yabancı ülkelerle yapılan bankacılık işlemleridir. Döviz alım-satım işlemleri, uluslararası görünmeyen işlemlere ilişkin hizmetler, dışalım-dışsatım işlemlerine aracılık ve finansman desteği ve dış garantileri kambiyo ve dış ticaret işlemlerinin başlıca türleridir. Sigorta ise olası risklerin ortaya çıkaracağı zararların maddi boyutlarını karşılayabilmek üzere planlanan ve katılımcılar arasındaki dayanışmayı prim-tazminat dengesiyle sistemleştiren bir çeşit hukuki sözleşmedir.

Genel Bankacılık Kuralları ve İlkeleri Nelerdir?

✅ Bankalar, tüm grupların hak ve çıkarlarını korumak için kurumsal bir biçimde yönetilir.
✅ Bankalar, bankacılık etik ilkelerine (dürüstlük, tarafsızlık, güvenilirlik, saydamlık…) uyar.
✅ Bankalar; diğer bankalarla, müşterilerle ve çalışanlarla etik ilkelere uygun ilişkiler kurar.
✅ Banka çalışanları, bulundukları ülkede yürürlükte olan bankacılık meslek kurallarına uyar.
✅ Bankalar, suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı gibi suçlarla mücadele eder.
✅ Bankalar, hukuk çerçevesinde tüketicilerin hak ve yükümlülüklerini korumakla görevlidir.