Meyve ve Sebzeler Nasıl Yıkanmalı? [Sirke Mi Karbonat Mı?]

Meyveler ve sebzeler sağlıklı yaşam için hazırlanan beslenme programlarının olmazsa olmazları arasındadırlar. Fakat meyveler ve sebzeler yetiştirilirken böcekleri ve diğer zararlı organizmaları uzak tutmak için kullanılan tarım ilaçları, dış kirleticiler ve bazı mikroorganizmalar meyvelerin ve sebzelerin üzerinde birikerek canlılar nezdinde ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilmektedir. Öyle ki tarım ilaçları canlılara ve hatta tüm ekosisteme çok yönlü zarar vermektedir. (1) Nitekim bu durum 21. yüzyılda gıda güvenliğindeki temel sorunlardan birisi haline gelmiştir.
(Ayrıca Bakınız: Tarım İlaçlarının Zararları ve Sağlığa Etkileri [Pestisit])

Sebze ve Meyveler Nasıl Yıkanmalı?

• Sebze ve meyveler yıkanmadan önce eller en az 20 saniye sabun ve su ile yıkanmalıdır. Bu sayede ellerde bulunan zararlı mikroorganizmalar ve mikroplar önemli oranda azalacaktır.
• Ardından sebze ve meyveler bir kabın içerisinde soğuk duru suda bir süre bekletilmelidir ve bu sırada marul, lahana gibi ürünlerin üst ve zarar görmüş yaprakları ayıklanmalıdır.
• Sebze ve meyvelerin bekletildiği suya maksimum verimli temizlik amaçlı tuz, karbonat ve sirke gibi temizlik maddeleri katılabilir ancak hangisinin kullanılacağı farklılık göstermektedir.

• Temiz suyun altında sebze ve meyveler hafifçe ovularak yıkanmalıdır. Eğer sert besinler temizleniyorsa fırça gibi aletlerden de yardım alınabilir. Sert yapıya sahip olan besinler fırçalama işleminden sonra bir kez daha duru sudan geçirilerek daha etkili temizlik yapılabilir.
• Sebze ve meyveler yıkama işleminden sonra kuru ve temiz bir mutfak bezi yardımıyla kurulanabilir k eğer buzdolabına konulacaksa bunların mutlaka iyice kurulanmaları gerekir.
• Ayrıca üzerinde balmumu olduğu düşünülen ürünler soyularak da tüketilebilir.

Sirke Mi Karbonat Mı Daha Etkilidir?

Sebze ve meyveleri sirkeli suda bekletmek, mutfakta zaman geçiren pek çok insanın önerisidir, aynı zamanda dünya genelinde popüler geleneksel bir uygulamadır. Ancak meyve ve sebzeler yetiştirilirken kullanılan tarım ilaçları sebebiyle durum tam tersine dönmüştür. Sirke gibi asitli maddeler tarım ilaçlarını daha da güçlendirmektedir (ki zaten tarım ilaçları sıkılmadan önce asitli su ile karıştırılırlar). Bu konuda yapılan bilimsel çalışmaların bazıları şunlardır:

.#. Food Control dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre sebzeler 20 dakika süreyle sirke, tuzlu ve duru su ile yıkanmış ve yaygın olarak kullanılan dört pestisit kalıntılarına bakılmıştır. Bu deneyin sonucunda en etkili yöntemin %10’luk tuzlu su ile yıkamak olduğu görülmüştür.

.#. Journal of Agricultural and Food Chemistry’de yayımlanan bir çalışmada da duru su, kloraklı su ve sodyum bikarbonatlı suyun sebze ve meyvelerin yüzeylerindeki pestisitlere karşı etkileri karşılaştırılmıştır. Pestisit kalıntılarını hem yüzeyden hem de yüzeyin hemen altından temizlemekte en etkili olan yöntemin sebze ve meyveleri karbonatlı suyla yıkamak olduğu, sebze ve meyveleri 12-15 dakika %1’lik karbonatlı suda bekletmenin pestisitleri tamamen temizlediği görülmüştür. Nevada ve Michigan Üniversitelerinin benzer çalışmaları mevcuttur.

Sirke karbonatın içeriklerinde bulunan sodyum nedeniyle besinlerin tadını etkileyebilecekleri de unutulmamalıdır. Ayrıca karbonat eklenen suyun ortalama yarım saat süre ile beklenerek karbonatlı suyun homojen hal alması uygulamanın etkisi artmaktadır. Karbonatın yarattığı alkali ortam sayesinde alkali hidroliz eylemi ile tarım ilaçlarının tamamına yakını parçalanarak yok olacaktır. Bunun önemli bir sağlıklı yaşam uygulaması olduğu unutulmamalıdır.
(Ayrıca Bakınız: Nasıl Sağlıklı Olunur? En İyi Sağlıklı Yaşam Önerileri Nelerdir?)