İş Sağlığı ve Güvenliği Neden Önemlidir?

📌 İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir: İş yerlerinde yapılan işlerin sorunsuz şekilde yürütülmesi ile bağlantılı olarak ortaya çıkabilen olası tehlikelerden, çalışanlarının sağlığına zarar getirebilecek şartlardan korunabilmek ve bunlara ek olarak daha güvenli bir iş hayatı ortamı oluşturabilmek amacıyla yapılan sistemli bilimsel çalışmalardır. İş sağlığı ve güvenliği bilimi çalışmalarında, iş yerlerindeki tehlike kaynaklarını ortaya çıkartarak bunlardan oluşabilecek riskleri kontrol altına alarak olabilecek kazaları azaltmak ve tehlikeli ortamları ortadan kaldırmak amaçlanmaktadır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Neden Önemlidir?

İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında; her meslekte, her çalışma alanında yani hayatın her anında insan sağlığının bozulmasını önlemek ve daha ergonomik bir çalışma ortamı sağlamak amaçlanmaktadır. Bu uygulamalar sayesinde ise çalışanların her açıdan sağlıklarını ve refahını artırır, çalışanların üretkenliklerini ve motivasyonlarını arttırarak işlerdeki verimliliği artırır, iş verenlerin maliyetlerini azaltmak suretiyle küresel ekonomide israfı azalmasına yardımcı olur, hukuki ve etik sorumlulukları yerine getirmeyi sağlar, iş yeri imajını olumlu yönde etkileyerek çalışanların sadakatini arttırır. İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının üç ana amacı şunlardır:

✅ Çalışanların Korunması: Çalışanlar için sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak, çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerine karşı korumak, iş ile çalışanlar arasındaki uyumu sağlamak; çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını geliştirmek vb.
✅ İşletmenin Korunması: Kazaları veya güvensiz ve sağlıksız çalışma ortamlarından dolayı doğabilecek istemeyen olayları (makine arızaları, devre dışı kalmalar, patlamalar, yangınlar vb.) önceden tespit edip gerekli önlemleri alarak oluşabilecek maddi manevi zararları önlemek vb.
✅ Üretimin Korunması: Üretimin devamlılığını sağlamak ve üretimde verimliliği artırmak vb.

İş Kazalarının Temel Sebepleri Nelerdir?

İş güvenliğini zedeleyen başlıca etken iş kazalarıdır. İş kazaları, İngilizce’de 4M ile ifade edilen insan, makine, çevre ve yönetim kaynaklı olarak ortaya çıkmaktadır. İnsan faktörü yorgunluk, dikkatsizlik, unutkanlık, tedbirsizlik, hastalık, kurallara uymama, ve stres; makine faktörü arızalı ekipman, yetersiz kontrol ve bakım, eksik ve hatalı koruyucular, hatalı makine yerleşimi; çevre faktörü yetersiz çalışma bilgisi, uygun olmayan çalışma metodu, uygun olmayan çalışma yeri; yönetim faktörü yetersiz yönetim, eğitim eksikliği, talimatların tam uygulanmaması, yetersiz planlama, işe uygun olmayan personel istihdamı, yetersiz kontrol gibi kriterleri içermektedir.

İstatistiklere göre balıkçılık, havacılık, kereste, metal işçiliği, tarım, madencilik ve ulaşım gibi sektörler işçiler için en tehlikeli sektörler olarak tanımlamaktadır. Ancak mesleki güvenlik ve sağlık risk faktörleri sektöre ve endüstriye bağlı olarak farklılık gösterir. Mesela inşaat işçileri düşme riski altındayken, balıkçılar boğulma riski taşırlar. Sağlık çalışanları, güvenlik personelleri ve öğretmenler gibi belirli meslek grupları içinse psikososyal riskler daha belirgindir. Yine de iş kazalarının %88’i güvensiz davranışlardan, %10’u tehlikeli durumlardan ve %2’si ise önlenemez nedenlerden kaynaklandığı için iş kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltmak mümkündür.

İş Sağlığı ve Güvenliği Nasıl Sağlanır?

✅ İş yerindeki potansiyel tehlikeler belirlenip bunların çalışanlara etkisi değerlendirilmelidir.
✅ İş güvenliği eğitimi almadan işe başlanmamalı ve çalışma yeri düzenli kontrol edilmelidir.
✅ İş yerinde güvenlik tedbirleri çalışanlara iyice öğretilmeli ve bunlar sık sık hatırlatılmalıdır.
✅ İş için uygun olan koruyucu ekipmanlar kullanılmalı ve güvenlik talimatlarına uyulmalıdır.
✅ İş yerinde acil durum planları oluşturulmalı ve acil durumla içinse tatbikatlar yapılmalıdır.
✅ Yüksek riskli iş gruplarında çalışanların düzenli sağlık izleme ve muayeneleri yapılmalıdır.

✅ Koruyucu donanımların, iş makinelerinin ve aletlerinin periyodik kontrolleri yapılmalıdır.
✅ Önleme ve korumaya dayalı anlayışla iş yerinde gözetim ve denetim sistemi kurulmalıdır.
✅ Sıfır iş kazası hedefiyle, uzman desteği alınarak kapsamlı bir çalışma planı hazırlanmalıdır.
✅ İş sağlığı ve güvenliği kanunlarına uyum sağlanıp çevrede düzen ve temizlik korunmalıdır.
✅ Çalışanların tehlikeli tutum ve davranışları (yetkisi harici işlem yapmak vb.) düzeltilmelidir.
✅ İş kazaları hemen raporlanmalı ve bunlardan ders çıkarılıp benzer durumlar önlenmelidir.