Kara Para Aklama Nedir? Nasıl Yapılır?

📌 Kara Para Aklama Nedir: İllegal yöntemlerle elde edilen malvarlıklarının yasal olmayan kaynaklarının gizlenmesi amacıyla meşru bir kaynaktan elde edilmiş gelir gibi gösterilmesi yönünde yapılan işlemler ve eylemlerdir. Yani başka bir ifadeyle kirli paranın temizlenmesi amacıyla elde edilen suç gelirlerinin niteliklerinin, kaynaklarının, yerlerinin, durumlarının, hareketlerinin ve aslında kime ait olduklarının saklanması, örtülmesi veya olduğundan farklı gösterilmesidir. Kara para aklama faaliyetleriyle dünya genelinde mücadele edilmektedir.

Kara Para Aklama Aşamaları Nelerdir?

• Yerleştirme: Suç gelirlerinin gizlice meşru ‘finansal sisteme enjekte edilmesi‘ aşamasıdır. 

• Ayrıştırma: Paranın bir dizi işlem ve muhasebe hilesi yoluyla adeta ‘yıkandığı‘ süreçtir. Amaç, parayı yasadışı kaynağından uzaklaştırıp; izinin sürülmesini ve yakalanmasını zorlaştırmaktır.

• Bütünleşme: Suç gelirinin ‘yuvasına döndüğü‘ süreçtir. Amaç, paranın sisteme yeniden dahil edilerek paranın kaynağına ilişkin yasal bir açıklama yapılabilecek bir duruma gelinmesidir.

Kara Para Aklama Yöntemleri Nelerdir?

.1.. Nakit Kaçakçılığı: Suç gelirinin elde edildiği ülkeden, denetim eksikliği veya işbirliğine müsait kuruluşların bulunduğu ve fonların kolaylıkla yatırılabileceği başka ülkeye fiziki olarak kaçırılmasıdır. Kaçırılan finansal araçlar, kaynağından bir ölçüde de olsa uzaklaşmış olmakta, bir dizi işlemle birkaç ülkeyi de dolaşarak ve aklanmış olarak ilk çıktığı ülkeye getirilmektedir.

.2.. Mevduat Yapılandırması: Yüksek tutarlı yasadışı fonların, dikkat çekmemek ve resmi raporlama eşiklerinden kaçınmak amacıyla çok sayıda kişi adına açılmış hesaplara bölünerek yatırılmasıdır. Zira bazı ülkelerde belirli tutarların üzerindeki işlemlerin bildirilmesi şarttır. (1)

.3.. Parçalama: Eldeki fonu küçük miktarlara bölüp bunları bankaya yatıracak çok sayıda kişiyi bulmanın mümkün olmadığı durumlarda paranın insan sayısı yerine işlem sayısını artırarak bölünüp yatırılmasıdır. Burada da temel amaçlar bildirimden kaçınmak ve iz bırakmamaktır.

.4.. Vergi Cennetleri: Offshore bankacılığı; ülke dışından sağlanan fonların yine ülke dışında kullandırılmasını amaçlayan ve ülkede bankacılık sektörü için düzenlenmiş her türlü yasa ve yönetmeliklerin dışında kalan bir tür serbest bölge bankacılığıdır. Kıyı bankacılığı (off-shore) faiz oranlarında serbestlik ve bazı vergilerden muaf olmasından dolayı vergi cenneti olarak bilinirler. Gizliliğin esas alındığı kıyı bankalarına kara para yatırılıp buradan da istenilen her yere paranın transferi yapılarak kara para aklama faaliyetleri gerçekleştirilebilmektedir. (1)
(Ayrıca Bakınız: OffShore Nedir? [Avantajları, Farkı…])

.5.. Paravan Şirketler: Herhangi bir ticaret veya imalat faaliyetinde bulunmayan, genellikle farklı ve uzak merkezlerde kurulan göstermelik şirketlerdir. Bu hayali tabela şirketleri sadece kağıt üzerinde bulunmakla beraber, ayrıştırma aşamasında fon transferlerinin bu şirketlerin üzerinden geçirilmesi yoluyla inceleme sürecinde iz sürmeyi zorlaştırmak için kullanılırlar.

.6.. Nakit Para Şirketleri: Kafe, benzinlik ve taksi işletmesi gibi nakit akışının ve kullanımının yoğun olduğu iş yerlerinin genel muhasebe denetimlerinin yapılması (iş yerinin düzenli elde ettiği kazancın tespit edilmesi vb.) oldukça zor olduğu için yasadışı kaynaklardan gelen fonlar, bu işyerlerinden elde edilen gelirlere karıştırılmak suretiyle kara para aklanabilmektedir. (1)

.7.. Döviz Büroları: Birçok ülkede bulunan ve nakit ağırlıklı çalışan döviz bürolarının paranın sıkça el değiştirmesi gibi suiistimale açık yönlerinin kullanılması ile gelirin kaynağından bir ölçüde uzaklaştırılması sağlanabilmektedir. Örneğin küçük banknotlar büyüklere veya eldeki para birimleri diğer para birimlerine çevrilerek finansal sisteme entegresi kolaylaşmaktadır. (1)

.8.. Oto-Finans Borç Yönetimi: Off-shore merkezlerdeki mevcut finans kurumları vasıtasıyla, buralara ulaştırılan suç gelirinin sahibine kredi olarak dönmesidir. Bu; hem aklanmış paraya gerçek bir kredi görünümünü verir, hem de malvarlığıyla ilgili farklı odak noktalarını gösterir.

.9.. Sahte Fatura (Hayali İhracat): Değeri çok düşük veya hiç olmayan bir malın ihraç edilmiş gibi gösterilerek ve faturanın buna uygun düzenlenerek, yurt dışındaki suç gelirinin ihracat geliriymiş gibi gösterilip ülkeye getirilmesidir. İhracatçı firma göstermelik veya paravan olabilir.

.10.. Şans Oyunları: Şans oyunları ile para aklanabilir. Aklayıcı büyük ikramiyenin kime çıktığını öğrendikten sonra piyango bileti, loto kağıdı vb.’ni ondan satın alır. Daha sonra ise önceden anlaşılan bir banka müdürü ya da avukat aracılığı ile kazanılan ikramiyenin parası tahsil edilir. Böylece kara para bir talih kuşu olarak uçar ve bankacılık sektörünün gözünün önünde aklanır.
(Ayrıca Bakınız: Çalışmadan Para Kazanma Yolları Nelerdir?)

.11.. Kumarhane ve Gazinolar: Casinolar kredi açmak, vadesini uzatmak, kiralık kasa hizmeti, çekleri ciro etmek ve hatta fonları havale etmek gibi birçok finansal işlemi yapabildikleri için suç gelirleri kimi durumlarda kumarhanelerde bildirim tutarının altında dikkat çekmeden fişlere çevrilebilmekte ve hatta suç gelirleri kumar kazancı olarak da gösterilebilmektedir.

.12.. Alternatif Havale Sistemleri: Büyük miktarda para çıkarmanın zor olduğu ülkelerde döviz bürosu ve mağazacılık maskesi altında; kayıt tutulmadan, mevcut uygulama ve kuralların dışında para transferi sağlayan Hawala gibi sistemleri kullanan aracılarla para aklanabilir. (1)

.13.. İnternet Bankacılığı ve Elektronik Para: Gelişen teknoloji ve değişen koşullara göre yeni teknik ve yöntemler geliştirilmekle beraber, aklamada yeni trend kullanıcısına geniş anonimlik imkanı sunan internet bankacılığı ve elektronik paranın aklama faaliyetlerinde kullanılmasıdır.

Kara Para Aklama ile Nasıl Mücadele Edilir?

Dünya genelinde kara para kazanmak ve bu parayı aklamak birbirinden bağımsız iki ayrı suçtur. Bu suçların tespit edilmesi halinde ağır cezalar uygulanmaktadır. Nitekim kara para aklama ile mücadele etmek amacıyla hem ulusal hem de uluslararası çapta yürürlükte olan yönetmelikler, kanunlar ve sözleşmeler bulunmaktadır. Ayrıca devletlerin kara para aklama ile mücadele etmek için atabileceği ek adımlar bulunmaktadır. Bunların en önemlileri şunlardır:

✅ Vergisiz kazançların, yer altı ekonomisinin ve vergi kaçırılmasının önlenmesi
✅ Üretimden tüketime bütün basamaklarda büyük para hareketlerinin izlenmesi
✅ Ekonomi yönetimi ve denetimi ile ilgili kurumlarla, suç araştırması ve soruşturması yapan kolluk kuvvetleri arasında sıkı bir işbirliği sağlanıp kurumlar arası bilgi paylaşımı yapılması
✅ Medyanın organize suçlarla mücadeleye tam destek vermesi ve bunları özendirmemesi
✅ Özel sektörde rekabetin diri tutulup tekelleşme, kartelleşme ve tröstleşmenin önlenmesi
(Ayrıca Bakınız: Tekelleşme Nedir? [Sonuçları ve Örnekler])