Para Tuzağı Nedir? Popüler Para Tuzakları Nelerdir?

📌 Para Tuzağı Nedir: İnsanları bitmek bilmeyen bir alışveriş çılgınlığına sevk ettirip gereksiz şekilde para harcamalarına sebep olan ürünler, hizmetler, uygulamalar ve diğer unsurlardır. (1) Neredeyse her sektörde uygulanabilen ve günlük yaşamda hiç umulmadık yerlerde ve oldukça yaratıcı yöntemlerle tüketicileri ağlarına düşüren para tuzaklarını öğrenmek ve bunlara karşı dikkatli olmak parayı hem korumak, hem de etkili bir şekilde yönetebilmek için önemlidir.

Dünyada ki tüm paraya el konulup herkese eşit olarak paylaştırılsa, en fazla 10 yıl içinde para yine yönetmeyi bilenlerin elinde toplanacaktır.

Jim Rohn, Ünlü Girişimci

Popüler Para Tuzakları Nelerdir?

1- Pazarlama Hilelerinden İbaret Kalitesiz Ürünler

Pazarlamanın ve reklamların temel amacı tüketicileri belli bir ürün veya hizmet grubuna özendirerek albeniyi arttırmaktır. En güzel pazarlama yöntemi hiç şüphesiz ilgili ürün veya hizmetin kalitesinin kullanıcılar tarafından başkalarına övülmesidir. Bu hem maliyetsizdir hem de doğal olduğu için son derece etkilidir. Ancak gerek başarılı gerek de başarısız pek çok firma pazardaki rekabet şansını arttırmak amacıyla pazarlama hilelerine ve kelime oyunlarına başvurarak ürün ve hizmetlerinin gerçekleri yansıtmayacak şekilde reklamlarını yapmaktadırlar.
(Ayrıca Bakınız: En Başarılı Satış Teknikleri ve Pazarlama Teknikleri)

Gençlik iksiri olduğu söylenen kremler, kullanınca rapunzele dönüşeceğinizi söyleyen saç bakım ürünleri, arabanızı yepyeni göstereceği iddia edilen cilalar, elektrik faturanızı düşüreceği söylenen aparatlar… Elbette bu tarzda işe yarayanlar ürünlerin de olduğu reddedilemez ancak işe yaramayan, insanların içlerindeki tereddütlere rağmen Nasreddin Hoca misali ‘ya tutarsa…‘ diyerek para saçtığı kalitesiz ürünler de bulunmaktadır. İşte süslü kelimelerle pazarlanan bu ürünlerde ne yazık ki vaat edilen ile gerçekleşen arasındaki fark dağlar kadar olabilmektedir.

2- Gereksiz Gösterişler ve Lüks Tüketim

Gösteriş yapmak için alım gücünün üstünde harcamalar yapılması en çok düşülen para tuzakları arasındadır. ‘İhtiyaç fazlası‘ arabalar, şurada burada ikinci üçüncü evler, pahalı kıyafet ve aksesuarlar, mücevherler, marka çantalar, dev lüks tekneler, arsalar ve niceleri bu bağlamda değerlendirilebilir. Bunları para tuzağı kılan temel faktör ihtiyaç fazlası harcamaların gösteriş gibi faydasız amaçlarla yapılması olup bu kişinin alım gücüne bağlıdır. Yani para kendisini yapanlarla sevişir, kendini biriktirenlerle evlenir, kendini gösterişle aldatanlardan ayrılır. (1)

3- Bitmek Bilmeyen İndirim ve Kampanyalar

Mağazaların defalarca kez ısıtıp müşterilerin önüne büyük bir fırsat gibi sunduğu kampanyalar genellikle tüketim çılgınlığına sevk eden para tuzaklarıdır. Bunun güncel örnekleri şunlardır:
• Alacağınız bilmem kaçıncı ürüne yüzde bilmem kaç indirim
• 2 ürün alana 3. ürün hediye (3 al 2 öde kampanyası)
• En az bilmem kaç lira alışveriş yapana kargo bizden
• Özel günler için yapılan özel fırsat ve kampanyalar
• Ve diğer onlarca hatta yüzlerce kampanya metni

İndirim ve kampanyalar her ne kadar genellikle müşterilerin satın alma motivasyonlarını arttırmak gibi masum ticari amaçlarla yapılıyor olsa da, yapılan zamları indirim gibi kulağa hoş gelen süslü kelimelerle gizleyerek müşterilerini kazıklamaya çalışanlar da mevcuttur. Bu tarz para tuzaklarını öğrenmek ve oldukça cezbedici kampanyaları anlık duygusal tepkilerle değil mantıklı bir bakışla değerlendirmek akıllıca olacaktır. Nitekim özel kampanyalarda ihtiyaç dışı alışveriş yapılması tasarruf değil ekstra tüketimdir. Benzer çarpıcı örnekler için:
(Ayrıca Bakınız: Gizli Zam Nedir? Nasıl Yapılır? [Örnekler])

4- Yanlış Yatırım ve Borçlanma Politikaları

Yatırım ve borçlanma politikaları hem bireysel hem de kurumsal finansman yönetimindeki en önemli konular arasındadır. Çünkü bu konulardaki para tuzaklarına düşmek ciddi sonuçlara yol açabilmekle birlikte adeta kumar oynamak gibidir. Örneğin borcu borçla çevirmek belki yakın vadede rahat nefes aldıracaktır ancak orta ve uzun vadede borç ödense de ödenemese de kişiyi huzurundan ve (yüksek ihtimalle) borç aldığı paradan çok daha yüksek miktarda parasından edecektir. (1) Şayet kişi borcunu ödeyemezse sonuçları çok daha vahim olacaktır!
(Ayrıca Bakınız: En İyi Borç Kapatma Yöntemleri Nelerdir?)

5- Parayla Çözülemeyen Sorunlara Para Harcamak

Satın alma işlemiyle bir sorun çözülmeye çalışılıyorsa durup bir kez daha düşünülmeli ve bu konuda para harcamak yerine yapılabilecek başka bir şeylerin olup olmadığı sorgulanmalıdır. Çünkü bütün sorunlar para ile çözülemez! Günümüzde paranın öneminin ciddi bir şekilde artması sebebiyle para ile çözülemeyecek sorunların sayısı epey azalmış olsa da insanlar yanlış algılara kapılarak para ile çözülemeyecek sorunlar için adeta servetler dağıtabilmektedirler.

Örneğin kendini halsiz, yorgun veya üzgün hisseden birisinin alışveriş yapması veya dışarıda güzelce yemek yemesi kendini daha iyi hissetmesini sağlar mı? Neden olmasın, zira pek çok insan tercih ediyor. Ancak kişinin bir yakınıyla konuşması, yürüyüş yapması veya (varsa) evcil hayvanını sevmesi gibi aktiviteler de kendini daha iyi hissetmesini sağlayacaktır. Örneğin dermatologlara göre spor salonundaki buhar odasında birkaç dakika geçirmek, su tüketimine önem göstermek, gece iyice uyumak ve besleyici yönden zengin havuç suyu tüketmek cilt için harikalar yaratabilmektedir. Peki pahalı bir cilt kremi yardımcı olur mu? Belki evet, belki hayır.

6- Doğru Zamanlarda Harcama Yapmamak

Örneğin mevsiminde hammaddeyi ucuza alıp işleyip kışın sorun yaşamamak için depolamak, kışın hammaddenin değeri arttığında daha fazla harcamayı önlemiş olur. Eskiden ninelerimizin dedelerimizin meyve ve sebzeleri mevsiminde toplayıp reçel, turşu vb. yöntemlerle saklaması buna örnektir. Bu hem ekonomiktir hem de doğal gıdaların saklanıp kışın da tüketilerek sağlıklı beslenilmesini sağlar. Bu verilebilecek basit bir örnek olsa da tarih sahnesi boyunca bu konuda yaşanmış olan olayın ciddiyetini ortaya koyan çarpıcı örnekler de bulunmaktadır. Örneğin:

7- Gereksiz ve Abartılı Harcamalar Yapmak

İhtiyaç olmayan ürün ve hizmetlerin sadece vakit öldürmek veya para harcamak gibi faydasız amaçlarla alınması gibi gereksiz ve abartılı harcamalar yapmak da sıkça düşülen popüler para tuzakları arasındadır. Örneğin sondan önceki model bir teknolojik cihaza sahip olan bir kişinin özellikleri aynı olan, üzerinde sadece yeni damgası olan cihazı alması hem israf hem de para tuzağıdır. Sigara ve alkol gibi zararlı maddeler ise tamamen işlevsizdir, bireyleri hem parasından hem de sağlığından eder. Benzer bir durum tek farkı markası olan ürünler için de geçerlidir.

Çılgınlar gibi birbirini tamamlayan ürünleri almak da aynı kapıya çıkmaktadır. Ayakkabının yanına alınan çantalar, koltuk takımı ile uyumlu olsun diye alınan ekstra halı ve perdeler… Ama tutku işte ne yaparsınız? Almaktan başka bir çareniz(!) yok… Alışveriş yapılırken bu tarz para tuzaklarına düşmemek için dikkatlerin çekilmeye çalışıldığı kampanya, indirim ve ambalaj gibi bileşenler yerine kalite, içerik ve yan etkiler gibi gerçekten önemli olan bileşenlere dikkat edilmelidir. Çünkü görülmesi istenmeyen şeyler genellikle küçük fontlarla yazılırlar.
(Ayrıca Bakınız: Alışveriş Çılgınlığına Yol Açan Özel Market Hileleri)